مهدی جلالی - کارشناس ارشد بهداشت حرفه ای، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، ایران
محمد جواد زارع - استادیارگروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی یزد، یزد، ایران
عبدالرحمن بهرامی - استاد،مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، ایران
نیما بریجانی - استادیارگروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی یزد، یزد، ایران

زمینه وهدف: سیلیس یکی از مهمترین آلایندههای هوا در محیطهای شغلی بوده و مواجهه استنشاقی با ذرات آن با افزایش ریسک ابتلا به بیماریهای تنفسی مانند سیلیکوزیس همراه میباشد. سیلیکوزیس یک بیماری مرتبط با تنش اکسیداتیو میباشد و ممکن است باعث ابتلا افراد به سرطان ریه شود.مطالعه حاضر با هدف بررسی آلکانها و آلدئیدهای درونزاد در هوای بازدمی افراد مواجهه یافته با غبارات سیلیس انجام پذیرفت.روش بررسی: در این مطالعه هوای بازدمی شاغلین در مواجهه با غبار سیلیس ( 20 نفر)، افراد سالم غیر سیگاری ( 20 نفر) و افراد سالم سیگاری ( 25 نفر) مورد بررسی قرار گرفت. نمونههای هوای بازدم در کیسههای 3 لیتری جمعآوری و ترکیبات فرار نمونهها با استفاده از روش ریز استخراج فازجامد(SPME) استخراج و توسط دستگاه گازکروماتوگرافی-طیف بین جرمی(GC-MS) تجزیه گردید. یافتهها: در مجموع 39 ترکیب آلی فرار در نمونهها شناسایی گردید (حداقل در یک نمونه). استالدئید ، هگزانال، نونانال، 2-متیلپروپان، دکان، 3- متیل-پنتان، اکتان و پنتادکان جزء آلدئیدها و آلکانهایی بودند که در نمونهها شناسائی شدند. در بین این ترکیبات، میانگین مساحت پیک استالدئید هگزانال،نوتانال ،دکان و پنتادکان در بازدم افراد گروه مواجهه یافته نسبت به دو گروه دیگر بالاتربود.(Pvalue<0/05) نتیجهگیری: استفاده از روش تجزیه هوای بازدم را به عنوان یک بستر نوین در مطالعات سمشناسی شغلی و بررسی بیومارکرهای مواجهه مورد تأییدقرار داد. استالدئید، هگزانال، نونانال، دکان و پنتادکان میتوانند بیومارکرهای بازدمی مناسبی برای مواجهه با غبارات سیلیس باشد. هر چند انجاممطالعات تکمیلی برای تأیید این نتایج ضروری به نظر میرسد.

هوای بازدم، آلدئیدهای درونزاد،آلکانهای درونزاد، غبار سیلیس، تنش اکسیداتیو