محسن صداقت - کارشناس ارشد مهندسی آبخیزداری، موسسه آموزش عالی هراز آمل
کریم سلیمانی - استاد گروه علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مصطفی رشیدپور - عضو هیأت علمی موسسه آموزش عالی هراز آمل

به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیلاب جهت کنترل و مهار آن پهنه بندی خطر سیل امری ضروری است هدف از این تحقیقبررسی میزان حساسیت و پهنه بندی حساسیت سیلاب شهری در شهر آمل است. پارامتر های خاص موضوع این تحقیق شامل فاصله ازرودخانه، شیب سطح شهر، کاربری اراضی، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، طبقات ارتفاعی، شماره منحنی CN و فاصله از کانال ها ومسیل ها بوده سپس با تهیه لایه های مورد نیاز محدوده شهر، وزن هر لایه بر اساس میزان اهمیت آن در بروز سیلاب با در نظر گرفتننظرات کارشناسان و اساتید در غالب طرح پرسشنامه تعیین گردید. پس از وزن دهی نهایی، لایه ها به صورت دو به دو (AHP) توسط نرمافزار Expert choice مقایسه و پس از پردازش داده ها توسط نرم افزار ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شد. در نهایت با اعمال اینضرایب از طریق Raster calculater در نرم افزار Arc GIS نقشه پهنه بندی حساسیت سیلاب در محدوده شهر آمل تهیه گردید. بدینترتیب، محدوده های بحرانی بافت شهری در برابر سیلاب و آب گرفتگی مشخص و در غالب نقشه پهنه بندی حساسیت سیلاب شهر آملارائه گردید. نقشه پهنه بندی حساسیت به سیلاب نشان می دهد که در قسمت های جنوبی محدوده شهر آمل که داری ارتفاعات بالاتریمی باشد و نیز تقریباً بدون تراکم ساختمانی است کمترین میزان حساسیت به سیلاب وجود دارد، با نزدیک شدن به شمال شهر حساسیتبه سیلاب نیز بالاتر رفته و این میزان در اطراف رودخانه هراز به حداکرر خود رسیده، همننین در قسمت های پر تراکم شهر بدلیل کاهشنفوذپذیری و افزایش سطوح نفوذناپذیر حساسیت به سیلاب بالاست. که این وضعیت با مشاهدات میدانی نقاط دارای آبگرفتگی شهر نیزمطابقت کامل دارد.

سیلاب شهری- آنالیز سیلاب- آسیب پذیری، GIS, AHP