نیکو اسماعیلی - کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی، گرایش سرامیک، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
بهرنگ آقایی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی شبستر تبریز

کاخ خورنق بنایی است باستانی که در دوره ساسانیان، در شهر حیره ساخته شده است. روایات مختلفی از چرایی و چگونگی ساخت این بنا وجود دارد. خاص بودن این داستان بیش از همه به خاطر معمار آن، سنماراست. در مورد مرگ سنمار روایت ها مختلف است. اما آنچه مهم جلوه می کند یادگاری است که او چه در تاریخ هنر و معماری و چه در تاریخ ادبیات بر جای گذاشته است. داستان ساخت این بنا از دیرباز مورد توجه بسیاری از هنرمندان بوده است. اما از میان این این آثار، به نظر می رسد تنها بهزاد توانسته است مفهوم اصلی این داستان را به خوبی و تیزبینی نشان دهد چرا که در این داستان جلال و شکوه کاخ اهم موضوع نیست آن زحمت بیش از حد مردمان ساده در ساخت آن بنای بسیار زیبا است که آن را در تاریخ ماندگار کرده است شاید بتوان دلیل آن را علاوه بر زبردست بودن در فنون اجرایی، دید واقع گرایانه و تیزبین او و محتوای انسان گرایانه و توجه عمیق او به انسان و محیط اطرافش دانست. از سوی دیگر بعد تراژدی داستان سنمار و تلاش کارگران در برپایی و ساخت کاخ خورنق، فقط توسط بهزاد مورد توجه قرار گرفته است دیگران کمتر توجهی به این اندیشه نداشته اند. از این رو با شرح دقیق داستان و نظرات مختلف راجع به آن و بررسی نوع شخصیت کمال الدین بهزاد و تجزیه و تحلیل نگاره کاخ خورنق به نظر می رسد که این نگاره روایت گر بعد دیگری است که گویای مضمون و مفهوم اصلی داستان می باشد.

کاخ خورنق، سنمار، معماری، کمال الدین بهزاد، نگاره کاخ خورنق