مصطفی حیدری - کارشناس مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشگاه باهنر کرمان؛ دانشجوی کارشناسی ارشدmba، دانشگاه سمنان
نوشین نظریه - کارشناس ارشد مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.

باگذشت زمان ساختمان های سنتی دچار فرسودگی مصالح و سازه ای می شوند که این امر باعث کاهش پایداری این بناها می گردد. بیشتر مناطق ایران جز منطقه های زلزله خیز محسوب می گردد به همین دلیل بسیاری از بناهای سنتی و تاریخی در معرض خطر تخریب از طریق نیروهای جانبی وارده به آن ها در اثر زلزله می باشند. این بناها نشان هویت و تاریخ ملت و جامعه اند لذا پایدارسازی آن ها در برابر عوامل مختلف تخریبی ازجمله زلزله امری مؤثر در حفظ و نگهداری آن ها می باشد. در ایران برای پایدارسازی و مقاوم سازی بناهای سنتی در برابر زمین لرزه تاکنون آیین نامه و مقرراتی ارائه نشده است. در این مقاله برای اولین بار سعی شده است به شناسایی نقاط قوت و ضعف بناهای تاریخی و ارائه راهکارهایی جهت مقاوم سازی نمونه موردمطالعه کاروانسرای بقم اصفهان در برابر زلزله پرداخته شود. روش داده اندوزی در این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای می باشد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزار ترسیمی انجام گرفته، سپس بر اساس «آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (آیین نامه 2800)» و «مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ها، بخش ساختمان های آجری بدون کلاف» بررسی شده اند. با بررسی و تحلیل ها مشخص شد هندسه، تقارن و پیوستگی ساختار سازه ای از عوامل تأثیرگذار بر روی پایداری بناهای تاریخی به خصوص کاروانسرای بقم، در برابر نیروهای جانبی (زلزله) می باشد.

پایدارسازی، پایدارسازی کاروانسراهای تاریخی، کاروانسرای بقم، آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله، مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ها