حسین حاتمی نژاد - استاد یار دانشگاه تهران
مصطفی محمدی ده چشمه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

شهر و شهر نشینی در آغاز سدة بیست و یکم ( عصر پست مدرن, عصرجهانی شدن, عصر پست متروپلیتن و...) در معرض تحولات بنیادی کمی و کیفی فراوانی قرار گرفته است, تمدن کنونی بیش از پیش شهری شده و رشد شهری منابع محیطی را بسود خود به خدمت گرفته و اختلالی عظیم در نظام زیستی ایجاد کرده است تا به تبع آن ناپایداری زیست محیطی در زیست بوم شهر متبلور شود. به راستی توان پایداری محیط زیست شهری برای قدرت مقابله با تغییرات چقدر است ؟اصولاً ظرفیت زیستی در شهرها چقدر است ؟ آیا طبیعت می تواند با این سرعت تخریب و تحولاتی را که شهرها بر محیط خود تحمیل می کنند بازسازی کند ؟ اینها سوالاتی هستند که ظرفیت برد یک شهر را برای بهبود کیفیت محیط زیست خود تعیین می نمایند. کارکرد شهر ها در ناپایداری محیطی زمانی آشکار تر می شود که بدانیم حدود سه چهارم منابع طبیعی مورد استفادة جهانیان در شهر ها (که تنها یک پنجاهم سطح زمین را اشغال کرده اند) به مصرف می رسد و حدود سه چهارم تمامی آلودگی ها در محیط های شهری تولید می شوند.این پژوهش با رویکردی پاتولوژیک و روشی اسنادی- تحلیلی بدنبال ارزیابی اثرات محیط زیست شهری بر ناپایداری زیست محیطی این سکونتگاه ها در عصری می باشد که از آن بنام عصر پست متروپلیتن یاد می کنند و در این راستا اطلاعات لازمة تحقیق به روش اسنادی- کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است. یافته های تحقیق از ارزیابی ناپایداری محیط زیست شهری در عصر پست متروپلیتن نشان می دهند که: امروزه آلاینده های شهر بیش از هر زمان دیگری به تخریب و تاراج محیط زیست شهری دست زده و با بهره گیری ناسنجیده از منابع اکولوژیک , زمینةآلودگی آب و هوای شهری, آلودگی صوتی و بصری و در مجموع آلودگی زیست محیطی شهر را فراهم آورده اند که ضرورت یک اقدام جهانی برای مقابله و کنترل این آلودگی ها در محیط زیست شهری را دو چندان کرده است.

محیط, محیط زیست شهری, ناپایداری زیست محیطی,عصر پست متروپلیتن