مریم باقری اردبیلیان - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ی آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی
اباذر اسمعلی عوری - دانشیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی
موسی عابدینی - دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه محقق اردبیلی
اسماعیل گلی کلانپا - استادیار گروه خاک دانشگاه محقق اردبیلی

با توجه به اهمیت رواناب و رسوب تولید شده در مدیریت جامع حوزه های آبخیز، در این پژوهش، مدل هیدروزیکی توزیعی WetSpa به منظور برآورد رواناب حوزه ی آبخیز خیاوچای مشکین شهر مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا نقشه های مدل رقومی ارتفاع، کاربری اراضی و بافت خاک منطقه ی مورد مطالعه تهیه شدند. همچنین سری های روزانه ی بارندگی، دما، تبخیر و تعرق پتانسیل، دبی و رسوب از سازمان آب منطقه ای و هواشناسی استان اردبیل به دست آمدن. سپس داده اهی سال آبی 2007 تا 2010 برای کالیبراسیون و 2010 تا 2013 برای اعتبار سنجی مدل WetSpa درنظر گرفته شدند. بر اساس نتایج، مدل WetSpa دبی جریان های پائین را به خصوص در مرحله ی اعتبار سنجی با ضریب تنش- ساتکلیف 0/16، 0/11 و 3/55- نسبت به دبی جریان های بالا با ضریب نش - ساتکلیف 0/019-، 0/03 و 1361/66-، بهتر برآورد کرد. ولی در کلف نتایج این مدل برای شبیه سازی رواناب غیر قابل قبول بوده است. این امر می تواند ناشی از استفاده از داده های روزانه ی دبی به جای داده های ساعتی باشد. نتایج آنالیز حساسیت پارامترهای مدل WetSpa، نشان می دهد که پارامترهای ضریب افت آب زیرزمینی (Kg) و فاکتور تصحیح تبخیر و تعرق (Kep) به ترتیب با رتبه های 1 و 2 به عنوان حساس ترین پارامترهای عمومی و پارامترهای حداکثر ذخیره ی آب زیرزمینی (Gmax) و ذخیره ی اب زیرزمینی اولیه (G0) به ترتیب با رتبه های 11 و 10، به عنوان پارامترهایی با کمترین حساسیت در واسنجی و عملکرد مدل در منطقه ی مورد مطالعه هستند.

مدل های فیزیکی، شبیه سازی، فرایندهای هیدرولوژیکی