هادی ایرجی - کارشناس ارشد عمران سازه های هیدرولیکی، دانشگاه ارومیه
میرعلی محمدی - دانشیار و استاد گروه مهندسی عمران، دانشگاه ارومیه

به طور متوسط 12 درصد حجم منابع آب تجدید شونده طبیعی جهان در مخزن سدها ذخیره می شود. و این میزان در مناطقی نظیر خاورمیانه تا 60 درصد هم می رسد و یکی از بزرگترین مشکلاتی که پس از ساخت سدها ایجاد می شود مسئله ی رسوبگذاری در مخازن آنهاست. این پدیده بهره برداری بهینه از حجم آب ذخیره شده در مخزن سد را با مشکل جدی مواجه می سازد. در ایران سالانه بیش از 100 میلیون متر مکعب از گنجایش سدها بر اثر انباشته شدن رسوبات کاسته می شود. بنابراین تعیین میزان و چگونگی تجمع رسوبات در مخازن از جنبه های پایداری و بهره برداری حائز اهمیت است. روش های تجربی کاهش سطح هم یکی از روش های تعیین توزیع رسوبات مخازن سدها با استفاده از روابط تجربی می باشد. در این تحقیق چگونگی توزیع رسوب در مخزن سد بارون ماکو که از لحاظ جنبه های رسوب گذاری یکی از آسیب پذیرترین سدهای کشور عزیزمان می باشد، با استفاده از روش تجربی کاهش سطح مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور اطلاعات سطح- حجم- ارتفاع اولیه مخزن و اطلاعات بدست آمده از هیدروگرافی در سال های 1382 و 1387 استفاده گردید و توزیع رسوب مخزن سد با استفاده از روش کاهش سطح پیش بینی گردید و بر اساس نتایج بدست آمده بعد از 30 سال رسوبات به تراز حداقل بهره برداری مخزن سد خواهد رسید و سد بارون ماکو عملاً غیرقابل بهره برداری خواهد شد.

سد بارون ماکو، رسوب، مخزن، روش کاهش سطح