فاطمه نوروزیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجید اونق - استاد، دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چوقی بایرام کمکی - استادیار، دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی ترابی - کارمند اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان

یکی از بحرانهای اکولوژی که جهان امروزه با آن درگیر شده است پدیده بیابانزایی میباشد. تا به امروز، هیچ روش خاصی برای طبقه بندی شدت بیابانزایی بر اساس کل فرایندهای بیابانزایی ارائه نشده است. بنابراین، برای مهار این بحران نیاز به شناخت و درک صحیح از عوامل و فرایندهای منطقهای آن میباشد. لازم به ذکر است که بیابانزایی خطری جدی برای بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران است. مناسبترین روش برای تعیین شدت خطر بیابانزایی استفاده از مدلهای تجربی است. در این تحقیق از مدل MICD برای ارزیابی خطر فعلی بیابانزایی منطقه بیابان دامغان استفاده شده است. برای این منظور، ابتدا نقشه واحدکاری )رخسارههای ژئومورفولوژی( با استفاده از نقشههای شیب، زمینشناسی، تصاویر ماهوارهای لندست 8 و گوگل ارث، در 4 واحد، 8 تیپ و 21 رخساره تهیه و به عنوان نقشه پایه برای ارزشدهی به شاخصها انتخاب شد. سپس در هر کدام از واحدهای کاری، ارزش شاخصها تعریف و در نهایت با جمع ارزشهای مربوط به هر شاخص و بر پایه جداول مبنا،شدت بیابانزایی تعیین و آنگاه نقشه وضعیت کنونی بیابانزایی بدست آمد. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه از نظر وضعیت کنونی بیابانزایی، در پنج کلاس آرام (I) با مساحت 1943/7353 هکتار، 2/32 درصد،کلاس کم(II) با مساحت43645/7688 هکتار، 52/23 درصد، کلاس متوسط (III) بامساحت 32373/2048 هکتار، 38/74 درصد کلاس زیاد(IV) بامساحت 5257/1483 هکتار،6/29 درصد و کلاس شدید(V) با مساحت 343/9797 هکتار 0/41 درصد قرار دارد.

وضعیت فعلی بیابانزایی، منطقه بیابان دامغان، مدل MICD ، واحدکاری، شدت خطر بیابانزایی