روزبه بلوکیان رودسری - کارشناس ارشد مهندسی عمران (گرایش مدیریت و برنامه ریزی حمل و نقل)

با توجه به نیازهای گسترده‌ای که برای جابه‌جایی مواد و کالاها از نقاط و مراکز تامین به سوی بازارهای مصرف، به‌ویژه در دو دهه گذشته، شکل گرفته است، و به سبب فشرده و پیچیده شدن رقابت‌های تجاری، تامین بیشینه سطح پایایی و قابلیت اطمینان در شبکه‌های حمل و نقل و ترابری به دغدغه پایه‌ای برنامه‌ریزان و راهبران آنها تبدیل شده است. چراکه صاحبان کالا، شرکت‌های بیمه، کارگزاران حمل، و کاربران سامانه‌های حمل و نقلی ترجیح می‌دهند که امن‌ترین و کم‌خطرترین مسیرها و شبکه‌ها را انتخاب کنند تا زمان و هزینه‌های مالی و انسانی کمتری را متحمل گردند. از سوی دیگر، فراهم‌کنندگان تسهیلات و زیرساخت‌های شبکه‌های حمل و نقل نیز تمایل دارند که کمترین میزان آسیب‌پذیری و تخریب را در مجموعه تحت پایش خود شاهد باشند. این مسایل در مورد جابه‌جایی و حمل مواد و کالاهای خطرناک (مانند مواد رادیواکتیو، ترکیبات شیمیایی خطرناک، مواد سوختی) به بیشینه حساسیت خود می‌رسند.به‌کارگیری سامانه‌های هوشمند برای ثبت و واکاوی (آنالیز) داده‌های مربوط به حوادث ترافیکی، و به طور ویژه رخدادهای مربوط به محموله‌های خطرناک، یکی از نیازهای پایه‌ای شبکه‌های حمل و نقل شهری و برون‌شهری می‌باشد. این سامانه‌ها باید با دریافت و ذخیره‌سازی داده‌های مشخص مربوط به حادثه‌هایی که در آنها انفجار، آتش‌سوزی، و انتشار مواد خطرناک و سمی رخ داده است، امکان ارتباط آنها و شاخص‌های مورد نظر (که بر پایه این داده‌ها ایجاد می‌گردند) با سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS فراهم ‌آورند. بنابراین، با کمک این سامانه‌ها می‌توان در هر زمان و برای هر دوره زمانی معین، گزارش‌های ویژه‌ای را بر مبنای نیازهای موجود و برای واکاوی‌های معمول یا پیشرفته بر روی نقشه‌های دیجیتال یا در جدول‌ها و نمودارهای تعریف‌شده دریافت نمود. در این نوشتار سعی بر این است که نیازمندی‌های طراحی و اجرای چنین سامانه‌هایی بررسی گردد.

حادثه ترافیکی، سامانه ثبت حوادث ترافیکی، سامانه اطلاعات جغرافیایی، حمل و نقل، مواد خطرناک