میثم رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران - راه و ترابری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
رامین کیامهر - عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان
رامین بیات - کارشناس ارشد گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی،واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

لحاظ نمودن معیارهای صحیح و جامع در مرحله تعیین مسیر می تواند نقش عمده ای را در کاهش هزینه های اقتصادی، افزایش ایمنی و دسترسی جاده ها و حفظ محیط زیست ایفا نماید. بدین منظور در تحقیق حاضر، عوامل متعددی مانند مدلارتفاعی زمین، پوشش اراضی، اطلاعات مراکز جمعیتی و گردشگری، میزان آفتاب گیر بودن مسیر در فصول سرد، نحوه توزیع رودخانه ها و خطوط گسل جهت مسیریابی بهینه در مسیر ایلام - حمیل در نظر گرفته شد. به منظور تعیین هزینه درون لایه ای یک روش دانش پایه پیشنهاد شده که بر اساس آن برای هر یک از لایه ها متناسب با ویژگی ها و نحوه تأثیر آن در تأمین هدف،یک تابع هزینه لحاظ شده است. مزیت اصلی این روش وزن دهی است که تغییرات هزینه در بازه های اطلاعاتی موجود در هر یک از لایه ها صرفاً خطی نبوده و ویژگی های آن لایه اطلاعاتی در تعریف تابع هزینه لحاظ شده است. در ادامه جهت وز ندهیبین لایه ای از مقایسه دوتایی و تحلیل AHP با استفاده از نظرات کارشناسان استفاده شده است. با تلفیق لایه ها به روشهمپوشانی شاخص، کوتاهترین مسیر با تأمین کمترین هزینه با سه متغیر یا وریانت مختلف پیاده سازی گردید. در وریانت اول وز ندهی درون لایه ای بر اساس روش های رایج )به صورت خطی( لحاظ شده است. در وریانت دوم تنها از معیار شیب جهتتعیین مسیر استفاده شد. روش پیشنهادی وزن دهی دان شپایه نیز در وریانت سوم با در نظر گرفتن تمام معیارها اعمال گردید. بر اساس نتایج، در تعیین مسیر احداث شده به عواملی مانند فاصله از خطوط گسل و رودخان هها، دسترسی به مراکز جمعیتی و گردشگری توجه کمتری شده و معیار اصلی در مسیریابی تنها توپوگرافی منطقه بوده است. همچنین طول مسیر در هر سهوریانت از طول مسیر احداث شده کمتر می باشد. به طور کلی مسیر حاصل از اعمال وز ندهی دان شپایه وضعیت مناسبتری را در تأمین معیارهای مختلف نسبت به مسیر احداث شده و همچنین دو وریانت دیگر دارد.

سامانه های اطلاعات مکانی ) GIS (، مسیریابی، وزن دهی دان شپایه، مسیر ایلام-حمیل