هوشنگ اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه تهران

قنات اختراع ایرانیان است و دهها قرن هم قدمت دارد . در حالی که چینیها فن حفر قنات را تازه حدود 200سال پس از ایرانیان آموخته اند.اجداد ما آبهای شیرین دامنه کوهستان را با کمک فن قنات سازی که روش ابداعیخودشان بوده به حاشیه کویرها برده اند .با همان روش بسیار ابتدایی و مصالح ابتدایی تر (کولهای [تالاب]سفالین). قنات ها علاوه بر انتقال آب شیرین به دشتها و حاشیه کویرها می توانند با توجه به لایه های زمین شناسیکشور، در زه کشی و انتقال آب شور و دور کردن این آبها از مجاورت سفره های آب شیرین زیرزمینی مورداستفاده قرار گیرند.حال باید دید از چه زمانی دلایل قاطع بر وجود قنات، موجود است و این تکنیک طی قرنهادر حوزه فرهنگی ایران، یعنی مهد نخستین خود به چه مرحله ای از رشد رسیده و به دیگر مناطق جهان صادرشده است.قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری از قناتهای ایران ،از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال ازاختراع آن می گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی وکشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک راتشکیل می دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهانانتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است.

قنات، کاریز،آبهای زیر زمینی، کشاورزی، روستا