محمد یوسفی - کارشناسی ارشد ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور ساری
سید حسن رسولی - کارشناسی ارشد ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور ساری

با بررسی اجمالی مناطق مرزی به ویژه نواحی توسعه نیافته مرزی در مقایسه با مناطق مرکزی کشور میتوان به شاخص های عمده ای از جمله انزوای جغرافیایی مناطق مرزی ، دوری از قطب های صنعتی - اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دست یافت. این مناطق به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی از ویژگی های خاصی برخوردارند. وجود مبادلات و پیوند های فضایی دو سوی مرز و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق اهمیت ویژه ای را در فرایند برنامه ریزی، توسعه آمایش سرزمین به مناطق مرزی داده است که در صورت غفلت از آن ها به طور جد شاهد چالش های عمده ای از جمله عدم ثبات جمعیتی مناطق مرز نشین خواهیم بود. امروزه این گونه مسایل در دوسوی مرز باعث شده تا کشورهای همسایه در قالب بازارچه های مشترک مرزی که از شناخته شده ترین روشهای توسعه اقتصادی نواحی مرز نشین به شمار می رود . می توان تحولی بنیادی در تولید، ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرز نشین افزایش درآمد و نهایتاً توسعه ای پایدار ایحاد نماید و به سمت همکاری های متقابل منطقه ای هدایت شوند. شهر ساخته ، پرداخته بشر و اندیشه و تفکر اوست و هر شهر با توجه به موقعیت و شرایط خاص خود نیاز مند برنامه ای جامع در جهت دستیابی به توسعه پایدار است. بنابراین جهت دستیابی به الگوی متناسب با شاخص های اقتصادی و موقعیتی نیازمند پژوهش و مطالعه ی خاص است که پژوهش حاضر به منظور بررسی عوامل مؤثر توسعه پایدار شهر تایباد انجام شد. این پژوهش از نوع کتابخانه ای و با روش توصیفی بوده و فرضیه های اصلی پژوهش بدین قرار بود . آیا رشد توسعه خدمات ترانزیتی می تواند در توسعه پایدار این شهر مؤثر باشد؟ آیا موقعیت مرزی و دارا بودن یکی از کهن ترین مرزهای کشور در این منطقه در رشد و توسعه شهر تایباد نقش داشته؟ توسعه فضای شهری چه نقشی در توسعه پایدار این شهر دارد. جلوگیری از رشد کویر در توسعه پایدار مؤثر است و در پایان با توجه به پژوهش های مرتبط و مطالعات انجام شده از آنجا که وجود بازارچه مرزی و جذب نیروی کار می تواند از سویی باعث رشد کارآفرینی گردد و کاهش جرایم را به دنبال داشته باشد از طرف دیگر با تأکید دولت بر صادرات غیر نفتی و ارزآوری، رشد ترانزیت کالا مورد حمایت سیاست های دولت بوده و قابل توجه است که این از مهمترین شاخص های توسعه پایدار در این شهر بود و نقطه قوت قابل توجهی به حساب می آید.

توسعه پایدار ، رشد اقتصادی ، استراتژی توسعه شهری ، ترانزیت کالا ، بازارچه مرزی