قدیر تقی زاده مقدم - مدرس گروه مکانیک دانشکده فنی و حرفه ای سما، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آمل، ایران، آمل و کارشناس ارشد مکانیک بیوسیستم (مکانیک ماشین های کشاورزی)
رضا مهدوی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش مازندران
حسن یوسف نیا پاشا - کارشناس ارشد مکانیک بیوسیستم (مکانیک ماشین های کشاورزی)

یکی از مهمترین تکنیکها در پزشکی جهت تشخیص بیماریها، تصویر برداری تشدید مغناطیسی MRI می باشد که با استفاده از آن بدون تابش اشعه ایکس می توان اسکن های واضحی از بافت های مختلف بدن گرفت. MRI برای تصویر برداری غیرمخرب از مواد حاوی آب مناسب است و کاربرد گسترده ای در زمینه های مختلف بویژه علوم و صنایع غذایی دارد. NMR نیز از جمله تکنیک های جدید مورد استفاده در صنایع غذایی است که قادر است در سطح مولکولی خواص فیزیکوشیمیایی سیستم های مختلف را تجزیه و تحلیل نماید. در این تحقیق کاربرد تکنیک های تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI) و تصویر برداری هسته ای (NMR) در آنالیز کیفیت مواد غذایی و محصولات کشاورزی و معایب و مزایای هر یک از این روش ها مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مهمترین کاربردهای تکنیک MRI، به عنوان روشی غیرمخرب جهت بررسی بافت میوه جات در طی نگهداری و ذخیره سازی می باشد. کاربرد های دیگر این روش در کشاورزی نوین عبارتنداز: بررسی مرحله رسش و بلوغ میوه جات، بررسی تهاجم پاتوژن ها، بررسی خصوصیات شیمی بافتی، بررسی انتقال و انتشار آب و انتشار اکسیژن در محصولات کشاورزی. MRI روشی مناسب برای بررسی فرآیند خشک کردن محصولات کشاورزی می باشد. با استفاده از این تکنیک می توان بهترین دما و زمان را برای فرآیند انجماد و انجمادزدایی با استفاده از تصویربرداری از سبزیجات و میوه جات تعیین کرد. کاربرد های NMR در آنالیز کیفیت مواد غذایی و محصولات کشاورزی عبارتند از: تعیین درجه رسیدگی میوه ها، تشخیص نقطه ذوب چربی، تعیین درصد و نوع آب مواد غذایی، تعیین سرعت بیاتی نشاسته و تشخیص ترکیبات و ساختار اجزای مواد غذایی. از جمله مزایای روش NMR سرعت و دقت بالا و غیر تخریبی بودن آن و از جمله معایب آن، هزینه بالا و احتیاج به تخصص در این دستگاه ها می باشد.

انجماد، بافت میوه، تصویر برداری، درجه رسیدگی، نقطه ذوب، NMR ، MRI