ابراهیم استاجی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری
مهیار علوی مقدم - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری
علی صادقی منش - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری

داستان و به ویژه داستان هایی که رویه ای واقع گرایانه دارند، به سبب ارایه ی واقعیات جامعه در درون اثر، ظرفیت فوق العاده ای برای بررسی های روان شناختی و جامعه شناختی دارند! یکی بود و یکی نبود جمال زاده نیز از این دیدگاه دارای اهمیت فراوانی است. آلودگی که یکی از اصطلاحات روان شناختی اریک برن است، اختلالی است شخصیتی که در آن حالت من بالغ با والد یا کودک و یا هردوی آن ها تداخل می یابد. در این وضعیت، فرد استدلال های غیرمنطقی ای می نماید که آکنده از پیش داوری و توهم است. استدلال هایی که در صورت بسامد بالای آن در جامعه می تواند از سویی موجب فروپاشی همبستگی اجتماعی گردد و از دیگر سو موجب پذیرش استبداد از سوی مردم و حفظ قدرت در دست قشری خاص. بررسی پیامدشناسانه ی آلودگی های روان شناختی در یک اثر داستانی معاصر، این فرصت را ایجاد می نماید که به داستان به منزله ی یک ابزار مفید برای درک معضلات اجتماعی بنگریم و نیز بتوانیم از آن به عنوان بستری برای بررسی روان شناختی ریشه های این معضلات اجتماعی بهره بریم

اریک برن، آلودگی روان شناختی، همبستگی اجتماعی، یکی بود یکی نبود، محمدعلی جمال زاده