محمد سهامی سلطانی - کارشناس ارشد مهندسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس
علی محلوجی فر - عضو هیات علمی گروه مهندسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس
حمیدرضا مومنی - عضو هیات علمی گروه کنترل دانشگاه تربیت مدرس

تثبیت فشار خون بیمار در سطح مطلوب در برخی مواقع از جمله برای بیمارن تحت عمل جراحی از اهمیت کلینیکی ویژه ای برخوردار می باشد. در دهه های اخیر جهت کاهش فشار خون عموما از تزریق داروی SNP استفاده می شده است. میزان تزریق این دارو دارای حساسیت خاصی بوده و می بایست با دقت قابل توجهی تحت نظارت متخصصین مربوطه کنترل گردد. از آنجایی که دخالت انسان همواره امکان بروز خطا در فرآیند کنترل تزریق را به همراه خواهد داشت، ایده بکارگیری پمپ تزریق سرنگ و اعمال سیستم کنترل اتوماتیک بر آن در دهه های اخیر بطور جدی مطرح گردیده است. بدین منظور جهت کنترل پمپ ضروری است که فشار خون انسان مدل و سپس کنترل کامپیوتری متناسب با آن به پمپ تزریق اعمال گردد. در این مقاله پس از بررسی مدل فشار خون انسان به عنوان یک سیستم غیر مینیمم فاز و پارامترهای مربوطه، امکان بکارگیری تکنیک های مختلف کنترل از قبیل روش فازی و نیز تئوری پس خور کمی (OFT) با شبیه سازی مدل فشار خون و اعمال کنترل کننده به آن مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصله از این روش ها بررسی می گردد. بر اساس نتایج به دست آمده از شبیه سازی ها، تکنیک کنترل روش مناسبی تشخیص داده شد که بر روی مدل چهار گروه از بیماران غیرحساس، عادی، حساس و بسیار حساس با لحاظ کردن محدوده مجاز تغییرات پارامترهای مدل بیمار اعمال گردید. نتایج حاصل از شبیه سازیها نشان می دهد که با این تکنیک می توان فشار خون بیماران را با زمان نشست حدود 10 دقیقه و حداکثر فرا جهش 25% تحت کنترل قرار داد. در پایان سخت افزار طراحی و ساخته شده به عنوان مدار واسطی جت اعمال فرامین سیستم کنترلی از طریق کامپیوتر به پمپ تزریق سرنگ به صورت کارت سخت افزاری در داخل کامپیوتر شخصی نصب می گردد معرفی می گردد. توسط این کارت امکان تست عملی کنترل کننده پمپ تزریق سرنگ بر روی نمونه های واقعی فراهم خواهد شد.