محمدحسین جعفری - دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد و وکیل پایه یک دادگستری
رضا امین پور - دانشجوی دکتری تخصصی حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد و وکیل دادگستری

در این مقاله تلاش هایی برای شناخت دقیق تر مبنای تولد ماهیت حقوقی اخذ به شفعه صورت گرفته است و هدف آن شناسایی مبنایی نوین و متفاوت از ماهیت اخذ به شفعه می باشد. ما در مقام پاسخ به این سوالات بودهایم که مبنای تولد و ایجاد حق شفعه پرهیز و دفع از ورود شریک جدید می باشد یا اینکه مبنای آن زوال مالکیت اشاعه می باشد. به عبارتی دیگر آیا این ایقاع به این منظور واقع شده است که شفیع مانع از ورود شریک جدید (خریدار) به مال غیر منقول گردد و یا اینکه با اعمال حق شفعه شفیع بتواند مالکیت اشاعه را بطور کلی از بین ببرد و مال غیرمنقول را تماماً به حالت مفروز تبدیل سازد و به ملکیت خود درآورد. که النهایه به نظر می رسد که باتوجه به مبانی ارائه شده و نظریات معرفی شده می توان قائل به این نظر شد که مبنای واقعی و قابل پذیرش تر، آنست که اخذ به شفعه وسیله ای است که شفیع می تواند از طریق آن نه تنها مانع از ورود شریک جدید گردد بلکه می تواند با اعمال آن شریک سابق خود را (بایع) نیز از ادامه شراکت با خود محروم سازد و مالکیت خود را نسبت به تمام مال غیرمنقول به حالت مفروز تبدیل ساخته و مالک تمام عیار مال غیرمنقول گردد. حال به منظور تحصیل این مهم در گام اول به بررسی و نگاهی کلی به ماهیت اخذ به شفعه (مبحث اول) و در گام بعدی چالش های اخذ به شفعه (مبحث دوم) را مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.

شفیع ، بایع ، مفروز ، اشاعه ، ایقاع