سجاد فغوری - کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه تبریز
سیمین سمندری - کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تبریز
امیرحسین ناظمی - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
ابوالفضل مجنونی هریس - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

بااستفاده از انرژی بدست آمده از تشعشع خورشیدی می توان بخش بالایی از انرژی موردنیاز بشر راتامین نمود. به دلیل مشکلات ناشی از تجهیزات اندازه گیری این نوع انرژی، پیشنهاد شده است از مدلهای تجربی تخمین تابش که توسط پژوهشگران مختلف ارائه شده اند. استفاده گردد. ضرایب تجربی این مدلها در صورتی که نسبت به خصوصیات اقلیمی و جغرافیایی منطقه مورد نظر، واسنجی شده باشند، بالاترین دقت عملکرد را خواهند داشت. دراین پژوهش پس از معرفی 6 مدل تجربی پرکاربرد تخمین تابش خورشیدی، ضرایب انها با استفاده از آمار هواشناسی روزانه سالهای 2011-2008 مورد واسنجی قرار گرفتند. اعداد بدست آمد از واسنجی ضرایب، با نتایج بدست آمده توسط سایر پژوهشگران برای مناطق مختلف، مطابقت داشت. در مرحله بعد با استفاده از آمار روزانه سالهای 2013-2012 مدل های واسنجی با استفاده از شاخصهای آماری MBE !NRMSE ، R2 و MPE جهت انتخاب دقیقترین انها مورد ارزیابی قرار گرفتند. از بین مدلهای مورد بررسی، بالاترین دقت برآورد، برای مدل ارائه شده توسط چن و همکاران 2004 بدست آمد. NRMSE=8.02 این مدل همچنین با مقادیر MBE و R2 برابر با – 0/14 ، 0/97 و با شاخص MPE برابر با 0/08 درصد در میان شش مدل مورد بررسی مناسبترین عملکرد را از خود نشان داد. در مرحله آخر چهار پارامتر تابش خورشیدی اندازه گیری شده روزانه Rs تابش خورشیدی خارج از جو Ra ساعت آفتابی اندازه گیری شده n و ساعات آفتابی حداکثر N به همراه شاخص صافی هوا Rs/Ra و نسبت ساعات آفتابی اندازه گیری شده به حداکثر N/n برای دوره زمانی 2013-2008 به صورت متوسط ماهانه برای ماه های میلادی محاسبه و گزارش شد برای منطقه مورد تحقیق مقدار متوسط کل تابش سالانه برای دوره زمانی 2013-2008 ، 6725 مگاژول بر متر محاسبه گردیدکه این رقم نشان دهنده مقدار بالای تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین در این منطقه می باشد.

تشعش خورشیدی، واسنجی، تابش خورشیدی خارج از جو، ساعات آفتابی، مدل ، ضرایب تجربی