تقی حیدری - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه خوارزمی تهران
علی شماعی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

گسترش روزافزون شهرها، کاهش منابع طبیعی انبوهی و ازدحام ترافیک تنها برخی از اثرات مخربی است که رشد بی رویه جمعیت و پراکندگی نامعقول آن بر روی محیط های طبیعی و فرهنگی جوامع بر جای می گذارد. این فرایند عظیم شهرنشینی بامحوریت ماشین، ضمن توسعه کالبدی شهرها، باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی و تحمیل هزینه های غیر قابل جبرانی بر محیط زیست شهرها شده است. در این راستا راهبردهایی مانند «رشد هوشمند» ، «مدیریت هوشمند» به عنوان راه حل هایی برای حل مشکل پراکندگی مورد توجه قرار گرفته اند. هدف مقاله حاضر بررسی مولفه های رشد هوشمند شهری در شهر زنجان با استفاده از روش AHP است. روش ارزیابی AHP با توجه به مزایای آن از جمله امکان استفاده ا زشاخصهای کمی و کیفی به طور همزمان قابلیت کنترل سازگاری، قضاوتها و امکان به کارگیری نظرات گروهی برای ارزیابی مولفه های رشد هوشمند شهری انتخاب شده است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی تحلیل و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی به صورت پرسشنامه ای می باشد برا انتخاب شاخصها نیز از بین شاخصها 10 گانه ای که سازمان رشد هوشمند آمریکا به عنوان اصول رشد هوشمند اعلام کرده است 8 شاخص کلی (کاربری های مختلط، فشرده سازی ساختمانها، دستیابی به مشارکت عمومی مردم در طرحهای توسعه، هویت اجتماعیی بالا، تنوع گزینه ای حمل و نقل، وجود دسترسی پیاده، توسعه اراضی متروکه. ارتقای استانداردهای ساخت و ساز به منظور ارزیابی و اهمیت سنجی مولفه های رشد هوشمند شهری انتخاب شده است نتایج به دست آمده از مدل AHP سلسله مراتب و اولویت بندی و شاخصهای رشد هوشمند شهری را در سطح بافت فرسوده شهر زنجان به این صورت B>D>A>C>F>E>G نشان میدهد. بنابراین شاخص B فشرده سازی ساختمانها در رتبه 1، و G توسعه اراضی متروک در رتبه 8 قرار می گیرد. برای انجام محاسبات نیز از نرم افزار B>D>A>C>F>E>G استفاده شده است.

رشد هوشمند شهری، روش AHP، بافت فرسوده شهر زنجان