اسماعیل اللهی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید جلیلوند - دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیدکمال کاظمی طبار - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مجتبی ایمانی راستایی - دانشجوی دوره دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

بلوط بلند مازو یکی از گونه های منحصر به فرد و بومی ایران است که در سرتاسرجنگل های شمال پراکنش دارد. این گونه درختی از ارتفاع تا از سطح دریا پراکنده است. منطقه درکش واقع در استان خراسان شمالی نیز دارای توده گسترده ای از بلوط بلند مازو است که از ارتفاع 1000 تا 2100 از سطح دریا پراکنش یافته است. شرایط محیطی متفاوت به ویژه ارتفاع از سطح دریا می تواند بر روی تیپ و ریخت درختان تأثیر بگذارد. از این رو در این پژوهش، میزان تنوع درونی و بین جمعیتی گونه بلوط بلند مازو بر اساس صفات ریخت شناختی برگ، چهار جمعیت از این گونه به ترتیب در ارتفاع 1200، 1400، 1600 و 1800 متر از سطح دریا، در طول یک شیب ارتفاعی واقع در منطقه درکش خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در هر کلاسه ارتفاعی 20 پایه انتخاب و از هر پایه تعدادی برگ از قسمت بیرونی تاج در نیمه اول شهریور جمع آوری شد. سپس برگ های هر پایه را با یکدیگر مخلوط کرده و به طور تصادفی، پنج برگ جدا و مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه شامل صفات طول، دمبرگ، عرض برگ در 0/9 طول، تعداد رگبرگ چپ، محیط برگ، مساحت برگ، نسبت طول برگ به حداکثر پهنا و نسبت طول برگ به طول دمبرگ در بین جمعیت های مختلف با استفاده از نرم افزار TPS اندازه گیری و با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آنالیز واریانس تفاوت معنی داری را بین صفات مختلف نشان دادند.

تنوع ژنتیکی، ریخت شناسی، بلوط بلند مازو، درکش خراسان شمالی