مریم باژن - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران-آب و فاضلاب، دانشگاه شهید بهشتی
عبداله رشیدی مهرآبادی - استادیار دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده آب و محیط زیست
محمدرضا جلیلی قاضی زاده - استادیار دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده آب و محیط زیست

دسترسی به آب آشامیدنی سالم یک نیاز اساسی و یک حقوق انسانی است. عبور آب از شبکه درهم، پیچیده و طولانی خطوط انتقال و توزیع و سکون آن در مخازن، کیفیت آب را کاهش می دهد. شبکه داخلی ساختمان ها و محل های مصرف، آخرین بخش شبکه های توزیع است، از این رو تأمین و حفظ کیفیتآب در داخل ساختمان ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین در بسیاری از ساختمان ها به دلایل مختلف از مخازن خانگی استفاده می گردد. اما این مخازن ذخیره سازی می توانند یکی از مسیرهای ورود آلودگی به درون آب، قبل از مصرف باشند؛ جایی که دیگر هیچ گونه عملیات تصفیه و گندزدایی صورت نمی گیرد.در ساختمان-های مسکونی دارای مخازن ذخیره، عدم مصرف یا حداقل بودن آن در ساعاتی از شب باعث راکد ماندن آب درمخازن می شود. زمان ماند آب که مترادف با افزایش عمر یا سن آب است، متغیر تعیین کننده ای در کیفیت آب شرب در مخازن ذخیره می باشد. در واقع ماند آب در مخزن با ایجاد فرصت برای کاهش مواد گندزدای باقیمانده، کنش و واکنش بین آب و جدار مخزن، رشد میکروارگانیسم ها و ... شرایط را برای تغییر کیفیت آب فرآهم می آورد.در این تحقیق، با استفاده از یک مخزن فولاد گالوانیزه و کنترل دمای اطراف آن در محیط آزمایشگاهی، با نمونه برداری از مخزن در زمان ماندهای مختلف آب (ماند 3 و 7 روز) و انجام آزمایشات کیفی، به بررسی آزمایشگاهی تأثیر ماند آب در مخازن فلزی خانگی و هم چنین اثر عواملی مانند دمای محیط اطراف مخزن بر کیفیت آب شرب پرداخته شد. آزمایشات اصلی انجام شده بر روی نمونه ها در بخش شیمیایی، اندازه گیری فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم و در بخش میکروبی، شمارش باکتری های هتروتروفیک(HPC) می-باشد. هم چنین عوامل فیزیکوشیمیایی مانند: pH، کلر آزاد باقیمانده و کدورت نیز در هر بار نمونه برداری از مخزن اندازه-گیری شد.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، ماند آب در مخزن فولاد گالوانیزه،به دلیل نشت فلزات سنگین و رشد بالای میکروبی، باعث کاهش کیفیت آب شده به طوریکه در کمتر از سه روز ماند، با توجه به مقادیر بالای HPC اندازه گیری شدهcfu/ml) 500 (HPC>، آب کیفیت استاندراد میکروبی خود را از دست داد.هم چنین وجود ناهمواری و نواحی گوشه ای در سطح داخلی مخزن و کاهش یا عدم وجود کلر آزاد باقیمانده از عوامل مهم تأثیر گذار در کاهش کیفیت میکروبی آب شناخته شدند.

ماند آب، مخزن فولاد گالوانیزه، فلزات سنگین، شمارش باکتری-های هتروتروف