نجمه سعیدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران
کاظم معمارضیاء - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.
سیدمحمدحسین ذاکری - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران
امین حبیبی - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.

هدف طراحی باغهای درمانی، ایجاد محیطی خاص بهمنظور ارتقاء تندرستی از طریق انجام فعالیتهای درمانی است. این باغها ارتقادهنده هر سه بعد جسمی، روانی و اجتماعی تندرستی هستند؛ بر این اساس باغهای درمانی به چهار دسته باغهای مدیتیشن متمرکز بر بهبودروح و روان، باغهای شفابخش متمرکز بر به دست آوردن مجدد تندرستی به وسیله تجربه حسی طبیعت، باغهای ترمیمی متمرکز بر بهبود تندرستی اجتماعی و باغهای تواناسازی متمرکز بر ارتقاء تندرستی جسمانی؛ تقسیم میشود. در این پژوهش، با در نظر گرفتن نقش شفابخش و درمانگر طبیعت و در راستای ارائه راهکار عملی همسو با ارزشهای فرهنگی_بومی ایرانیان و با فرض اینکه الگوی منظر باغ ایرانی قابلیت تطبیق با شاخصههای باغهای درمانی را دارا است، به بررسی میزان تطابق الگوی منظر باغ ایرانی و باغهای چهارگانهدرمانی پرداختهشده است. حال این سؤالها مطرح میشود که: الگوی چهارگانه باغهای درمانی در کدام شاخصهها با الگوی منظر باغ ایرانی شباهت بیشتری دارد و در صورت بکارگیری الگوی باغ ایرانی بهعنوان باغ درمانی، در کدام شاخصهها باید تقویت شود؟ و کدام یک از الگوهای چهارگانه باغهای درمانی با الگوی منظر باغ ایرانی شباهت بیشتری دارد؟ فرآیند استنتاج متشکل از سه مرحله است؛نخست استخراج شاخصهها و ویژگیهای باغهای چهارگانه درمانی بر مبنای تطبیق پارامترها در تعاریف آنها، سپس بررسی قابلیت تطبیق شاخصهها در باغ ایرانی بر اساس مرور ادبیات و بهصورت کتابخانهای و درنهایت بررسی سؤال پژوهش از طریق نظرسنجی متخصصین. الگوی منظر باغ ایرانی، بر اساس ارزیابی ادبیات موضوع و تحلیل آراء متخصصان، به ترتیب بیشترین میزان تطابق را با باغ شفابخش،پس از آن باغ مدیتیشن، باغ ترمیمی و کمترین میزان تطابق را با باغ تواناسازی دارا است؛ و بیشترین میزان انطباق مربوط به ویژگی خوانایی و پس از آن ایجاد آرامش و عدم وجود هرگونه تنش جسمی و روانی در محیط است. درصورت بکارگیری الگوی منظر باغ ایرانی بهعنوان باغهای چهارگانه درمانی؛ میبایست امکان ایجاد فرصت تعاملات اجتماعی در باغها، امکان مداخله و مشارکت کاربران در انجام فعالیتهای باغبانی درمانی و ایجاد راحتی در انجام این فعالیتها توسط طراحان و با نوآوریهای متعهدانه تقویت شود

باغ ایرانی، باغهای چهارگانه درمانی، الگوی منظرین باغ، ارتقاء تندرستی در طبیعت