صمد جوکار - گروه فنی و منهدسی، پردیس، علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسلامی
غلامحسین منتظری - گروه فنی و مهندسی واحد مرودشت دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت ایران

یکی از مواردی که جهت تعیین حجم هیدرکربن موجود در مخازن نفتی و گازی اهمیت بالایی دارد محاسبه اشباع اب مخازن و در نتیجه اشباع هیدرکربن می باشد جهت تعیین اشباع سیالات مخازن، معمولا از روابط آرچی Archie ایندونیزیا Indonesia دوال واتر Dual Water و واکسمن اسمیت Waxman Smit استفاده می شود. همه این معادلات دارای ضرایبی هستند که می بایست بطور دقیق مشخص شوند. یکی ا زاین ضرایب که بشدت تحت تاثیر بافت سنگ بوده ضریب سیمان شدگی است با توجه به ساختار مخازن کربناته که غیرهمگن بوده و از بافتهای مختلفی تشکیل شدهاند. استفاده از اعداد ثابت و یا استفاده از روابط تجربی غیر بومی، جهت این ضریب، منجر به خطای زیادی در محاسبات اشباع آب و درنتیجه حجم هیدروکربن مخازن می باشد در این مطالعه ابتدا اطلاعات مغزه همراه با آنالیز معمولی و ویژه آن برای مخزن مورد مطالعه جمع آوری شد سپس با استفاده از روابط بین فاکتور مقاومت سازندی و تخلخل مغزه رابطه ی جدید برای ضریب سیمان شدگی ارائه شد. در انتها با استفاده از روابط تجربی ضریب سیمان شدگی شدگی از جمله روابط بورای، شل، ستی، عدد پیش فرض و روابط تخمینی پارامترهای پتروفیزیکی مخزن از جمله اشباع آب محاسبه و نسبت به یکدیگر حساسیت سنجی شدند و درصد اختلاف روابط موجود نسبت به رابطه تخمینی مشخص شدند نتایج این بررسی نشان می دهد که درصد اختلاف رابطه شل نسبت به روابط دیگر بسیار بالا و برای بعضی از پاارامترهای پتروفیزیکی مخزن بیشتر از 21% و بعضی دیگر حتی بیشتر از 40% می باشد که این میتواند در روند توسعه و تولید یک مخزن مشکلات زیادی را بوجود می آورد از دیگر نتایج اینکه درصد اختلاف رابطه شل با دیگر روابط در تخلخل های کمتر از 5 درصد بشدت ظاهر شده، به نحوی که نتایج اطلاعات کلا با هم همخوانی ندارند، و این نشان می دهد که در تخلخلهای زیر 5% بطور کلی نمی توان از رابطه شل استفاده نمود.

ضریب سیمان شدگی، معادلات اشباع آب، تخلخل، فاکتور مقاومت سازند، حجم هیدروکربور درجا، انالیز مغزه،