یوسف جلال آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف
سیدعلی میرعشقی - استاد - دانشگاه صنعتی شریف

آشکارسازهای هسته ای کاربردهای فراوانی در پزشکی و صنعت دارند. یکی از کاربردهای مهم آشکار سازها استفاده در سیستم های طیف نگاری ذرات تابشی از مواد رادیو اکتیو می باشد. عملیات شکل دهی پالس در سیستم طیف نگاری از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. معمولاً پالس خروجی یک آشکار ساز هسته‌ای به دلیل اینکه شکل اولیه پالس برای استخراج اطلاعات چندان مناسب نیست، پس از تقویت اولیه، عمل شکل دهی روی آن صورت می گیرد. پالس را می توان به اشکال مختلفی در آورد. حالت بهینه شکل پالس در طیف نگاری، شکل کاسپ محدود که قسمت بالای آن بریده شده است، می باشد. قابل ذکر است که شکل های دیگری نیز علاوه بر شکل کاسپ محدود از قبیل شکل کامل کاسپ، شکل مثلثی و شکل ذوزنقه ای مناسب می باشد. دلیل اصلی شکل دهی پالس قابلیت استفاده آن در سیستم آنالیز‌گر تک کاناله و چند کاناله برای تولید طیف با قدرت تفکیک انرژی بالا می باشد. شکل دهی پالس به دو صورت آنالوگ و دیجیتال انجام می گیرد. در حال حاضر این فرایند شکل دهی پالس توسط مدارات الکترونیکی صورت می گیرد و در این مقاله در نظر است که فرآیند شکل دادن پالس ها توسط روش های نرم افزاری انجام پذیرد. در این مقاله علاوه بر پیاده سازی الگوریتم های موجود با استفاده از نرم افزار ++visual c یک روش دیجیتالی نیز برای به دست آوردن طیف انرژی از شکل پالس خروجی پیش تقویت کننده با استفاده از نرم‌افزار ++visual بدون شکل دهی پالس بیان و نتایج حاصل که مهمترین آن قدرت تفکیک انرژی می باشد ذکر شده است. با استفاده از این روش قدرت تفکیک در محدوده 1 تا 12 درصد به دست آمده است.

آشکارساز، طیف نگاری، قدرت تفکیک، شکل دهی پالس، پردازش سیگنال دیجیتال