سپیده موحد - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، گروه شهرسازی، قزوین، ایران
منوچهر طبیبیان - استاد دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران

امروزه افت کیفیت محیط زیست و از همگسیختگی و انقطاع بنیانهای اکولوژیک شهری از مهمترین پیامدهای گسترش شهرها ناشی از افزایش روزافزون شهرنشینی و مهاجرت به آنها است. بستر طبیعی شهرها به عنوان بخش زیربنایی در پایداری شهری و نقش آن در توسعه شهری نادیدهگرفته شده و حضور طبیعت در محیطهای شهری تقلیل یافته است. حفظ بستر طبیعی و تنوع زیستی شهر در مواجهه با افزایش جمعیت وگسترش شهرها، نیازمند یکپارچهسازی دانش اکولوژی با برنامهریزی و طراحی شهری است. برای رسیدن به این هدف درک الگوها و فرآیندهای اکولوژیکی در محیط شهری مورد نیاز است. استفاده از دانش اکولوژی شهری در توسعهی شهرها فرصتهایی را برای ایجاد پیوند میان نظام اکولوژیک و فرآیندهای طبیعی با محیطهای شهری و فعالیتهای انسانی پدید میآورد. بر این اساس در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی –استفاده شده و هدف اصلی آن است که با مطالعات اسنادی و بررسی مفاهیم و دیدگاههای مرتبط با کولوژی شهری و مباحث مرتبط با آن درطراحی و برنامهریزی شهری، بتوان به ریشههای نظری موضوع و نحوهی بکارگیری آن در حوزه شهرسازی و دستیابی به پایداری شهری پیبرد. در نهایت مشخص گردید که اکولوژی شهری به عنوان رویکردی نوین در شهرسازی که از ریشههای خود در امریکا و اروپا سرچشمه میگیرد، امروزه ازجایگاه مناسبی برخوردار شده است، بطوریکه طراحی مسیرهای سبز اکولوژیک در شهرها، بازیابی شبکههای اکولوژیک شهری و همچنین طراحی و برنامهریزی اکولوژیک محور از جمله مصادیق کاربردی دانش اکولوژی در محیطهای شهری محسوب شده و از این طریق، شهرها توانستهاند درسالهای اخیر در جهت حفظ و تقویت محیط طبیعی و پایداری محیطزیستی گامهای روبه جلویی را بردارند. بنابراین کاربرد دانش اکولوژی شهری در برنامهریزی و طراحی شهرها بایستی به عنوان یک اولویت ملی جهت دستیابی به شهرهای پایدار مد نظر قرار گیرد

اکولوژی شهری، برنامهریزی اکولوژیک محور، پایداری محیطزیستی