جمال الدین مهدی نژاد - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
سیده فرشته احسانی اسکویی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

مسکن یکی از اصلی ترین فضاهای زندگی است، بنابراین انتظار می رود در طراحی آن علاوه بر توجه به استانداردهایفیزیکی و نیازهای فیزیولوژیکی، تمایلات روحی و علایق متنوع انسانها نیز مدنظر قرار گیرد. از آنجا که هیچگاه نمیتوان به طور کامل از نوع نیازهای ساکنین اطلاع یافت یو از سوی دیگر این نیازها و خواسته ها ممکن است در طول زمانبرحسب شرایط تغییر کنند، بنابراین بهترین راه حل برای حفظ رضایت ساکنین، پیش بینی امکان تغییر فضای کالبدییا نحوه استفاده از آن به وسیله کاربران است که این مهم به وسیله طراحی انعطاف پذیر ممکن می گردد.از آنجا که مفهوم انعطاف پذیری در معماری سنتی ما مخصوصا در حیطه مسکونی سابقه قابل توجهی دارد، رجوع به اینآثار و بررسی نحوه تطبیق آنها با نیازها و خواسته های متغیر ساکنین خود و رمز و راز ماندگاری آنها در شرایط و دوره های مختلف می تواند راه حل های ارزنده ای برای طراحی امروز مسکن ایرانی به ما ارائه دهد. لذا برای دستیابی بدینمنظور ابتدا یک سیستم ارزیابی مناسب برای فهم و تقسیم بندی جنبه های مختلف انعطاف پذیری معرفی می شود وسپس براساس این چارچوب به بررسی ویژگی های خانه امیر نظام گروسی در تبریز به عنوان یکی از نمونه های خانههای سنتی که با اصول انعطاف پذیری سازگار است، می پردازیم.

مدل ارزیابی انعطاف پذیری، فضاهای چندعملکردی ، زمان، خانه امیر نظام تبریز