پریسا هاشم پور - استاد یار دانشگاه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سارا علی میرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

خانه اولین مکانی است که انسان در آن استقرار میابد.خانه جایی است که اولین تجارب حضور در فضا و همچنین شکلگیری روابط در خلوت و جمع شکل میگیرد.خانه اولین مکانی است که هر انسانی با حضور در آن آرامش و تسکین میابد.با این تعاریف، طراحی آن باید تمامی جنبه های فردی، اجتماعی، مادی و معنوی را شامل شود تا انسان به آرامشحقیقی دست یابد. معماری سنتی ایران و به ظور خاص، خانه ی سنتی ایرانی یکی از موفق ترین نمونه هایی است کهتوانسته درطراحی تمامی ابعاد و جنبه های شخصیتی انسان را ببیند. حال آنکه در معماری امروز و معاصر جهان و حتیکشور خودمان با این پیشینه ی معماری، میبینیم که در معماری خانه هایمان رنگ و بویی از توجه به نیازهای معنوی وحقیقی انسان ها نمانده است. نیاز به جایی که آدمی بتواند دمی خود را در آن تنها حس کند و به خلوت با خویشتنو پروردگارش بپردازد، زیرا که آرامش حقیقی تنها و تنها با حس حضور خالق بی همتا ممکن می شود.یکی از فضاهایی که از دیرباز جهت آرامش و تسکین انسان در خانه ی سنتی ایرانی مورد توجه بوده قرارمی گرفته خلوتگاه است. خلوتگاه به مثابه فضایی بوده که آدمی خود را در آن تنها میافته و به تفکر و خلوت می پرداخته،فارغ از همهمه و صداهای پیرامون و غرق در سکوت خویشتن. سکوت و دوری از همهمه لازمه ی شکل گیری این فضابوده تا انس و تنهایی انسان با خویشتن و خدایش محقق شود و در حد اعلی به سیر و سلوک در احوالات خویشتن وپروردگارش بپردازد. در پژوهش حاضر، به یررسی اهمیت فضای خلوتگاه در خانه ی سنتی ایرانی و نقش سکوت درشکل گیری آن و در نهایت سیر و سلوک در احوالات خویشتن و خدا که حد اعلی خلوت گیزینی هست خواهیم پرداخت.

سکوت ، سلوک ، معماری ، خلوتگاه ، خانه ی سنتی ایرانی