حمزه غلامعلی زاده - استادیار و عضو هیئتعلمی دانشکده معماری دانشگاه گیلان
رعنا سهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری پردیس دانشگاه گیلان

توجه به فضای باز و نیمهباز بهعنوان یکی از فاکتورهای کیفی درگیر با سکونت بر همگان پوشیده نیست. بی شک سلامتانسان به نحوی بستگی به نوع رابطه ی او با محیط طبیعی دارد. در این خصوص یکی از راهکارها، توجه به فضاهایی ازمحیط های مسکونی است که به صورت باز و نیمه باز می توانند نقشی در ساختار بنا ایفا نمایند، به طوریکه ضمن تأمینمنظر موردنظر به لحاظ امنیت فیزیکی و روانشناختی موردقبول کاربران قرار گیرد. این در حالی است که در معماریگذشته ی ایران، فضای باز و نیمه باز از عناصر کلیدی در الفبای طراحی معماری مسکونی بوده است؛ اما امروزه شاهد آنیمکه نادیده گرفتن فضاهای باز و نیمه باز و ساخت سکونتگاه هایی به صورت فضای بسته موجب حذف بخشی از کیفیاتمورد مطالبه ی ساکنین شده است. در این تحقیق موضوع امکان ارتباط از طریق فضاهای نیمه باز در محیط های مسکونیبه عنوان راهکاری که دارای سابقه ی قابل ملاحظه در طراحی و ساخت ابنیه ی مسکونی می باشد، موردتوجه قرارگرفتهاست. به عبارتی دیگر پرسش تحقیق این است که چگونه می توان از طریق تأمین و طراحی فضاهای نیمه باز در محیط هایمسکونی علاوه بر امکان ارتباط ساکنین با محیط طبیعی، هویت بنا را احراز نمود. این تحقیق بر اساس توصیف و تحلیلاطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و استدلال منطقی صورت پذیرفته است. در پایان این نتیجه حاصل شد که درنمونه های جدید می توان به نحویکه نیاز به خلوت مطلوب، اشراف و امکان برقراری قلمرو پایی میسر باشد، از ایوان ها وتراس ها به عنوان فضای نیمه باز و راهروها و مکان های عمومی با شرایط حفظ اجتماع پذیری، در راستای هویت بخشی بهمعماری مسکونی معاصر استفاده نمود.

فضا، سکونت، فضای باز و نیمه باز، هویت