امیرحسین حکمت نیا - مشاور کمیسیون گردشگری شورای اسلامی شهر شیراز
محمدرضا احمدی - کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه خوارزمی تهران

بافت قدیمی شیراز از ابتدای شکل گیری دارای بناها و عناصر بسیار مهمی بوده که برخی از آن ها تا به امروز پا برجاستاما بسیاری از قسمت های بافت در ادوار مختلف و به دلایل متعدد ویران شده است. شیراز دوره های تاریخی بسیاری رابه چشم دیده که یکی از بهترین ادوار تاریخی آن، دوره زند و حکومت کریمخان بر این شهر است. کریمخان بعد ازسرکوبی رقبا و انتخاب شیراز به عنوان پایتخت به آبادانی این شهر پرداخت و در قسمت شمالی شهر و بر روی بناهایصفوی مجموعه بناهای خود را برپا کرد که امروزه با وجود تغییرات بسیاری که در آن رخ داده هنوز جزو پر بیننده ترینآثار شهر به حساب می آید و شامل بناهای عام المنفعه، خصوصی و دولتی می باشد. این آثار تا اوایل دوره پهلوی بدونتغییر ماند تا اینکه در دوره پهلوی اول و در سال های بین 1310 تا 1315 و به دلیل به مدرنیته شدن ایران، شهر شیرازنیز از این قاعده مستثنی نشد و با احداث خیابان هایی در این شهر، به بسیاری از بناها آسیب وارد شد. یکی از مهترینخیابان هایی که در این دوره ایجاد و گسترش یافت خیابان زند بود که در طی ایجاد و امتداد آن چند بنای مهمکریمخانی ویران و آسیب دید. هر چند امروز این خیابان به یکی از مهمترین خیابان های این شهر تبدیل شده و حتیمعروفیت آن را مردم غیر از این شهر می دانند اما آسیب های وارده به بافت و مجموعه کریمخانی قابل جبران نیست.هدف این مقاله معرفی بناها، جانمایی و تاثیر ایجاد خیابان زند بر آن ها می باشد.

بافت قدیمی شیراز، کریمخان زند، پهلوی اول، خیابان زند، شیراز