مسعود وحدت طلب - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
امیرعلی زینتی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

هدف این تحقیق بررسی رابطه میان حکومتها و شرایط اجتماعی با پراکنش آرایه های پوشش بیرونی گنبدها در معماریفلات مرکزی ایران می باشد. یکی از ویژگی های معماری ایران آن است که در مرحله ی خاصی از تکامل خود، انواع بیشمارتزییناتی که می توان به دیوارها و سطوح داخلی و خارجی بنا داد بر دیگر عناصر معماری الویت یافت. این آرایه های معماریگنجینه های غنی از نقوش هستند. برای دریافتن جایگاه آرایهها در تزیینات معماری در این پژوهش ابتدا جایگاه تزیینات درمعماری ایران بررسی می شود. برای این منظور به متونی از قبیل تومار توپقاپی، معماری و تزیینات اسلامی، مبانی هنر اسلامیرجوع شده است. پس از مشخص شدن رابطه این هنر با ساخت بنا و جایگاه هریک نزد معمار مراحل و سیر تحول و تطورتزیینات گنبدها در معماری ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان انواع آرایه های پوشش بیرونی گنبد ها در فلاتمرکزی ایران معرفی می شود. این پژوهش علاوه بر مشخص کردن انواع پوشش بیرونی گنبد ها، نشان می دهد در دوره هایسیاسی- اجتماعی مختلف نگاه های متفاوتی بر این امر بوده و در هر دوره تزیینات پوشش بیرونی این فرم معماری ایران – گنبد- نوعی تکامل یافته تری به خود می گیرد و در نهایت به عنوان نماد معماری ایران در تاریخ ثبت می شود.

معماری، حکومت، گنبد، تزیینات، آرایه، پوشش بیرونی