رضا دنیوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک سنگ دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران
کوروش شهریار - استاد دانشکده معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران
حسین میرمحرابی - کارشناس ارشد خط 2 قطارشهری مشهد
جواد هادیزاده عصر - دانشجوی کارشناسی عمران موسسه اسراء مشهد

پس از ایجاد حفریه ی زیرزمینی، اجزای مجاور بخش حفاری شده، تمایل به حرکت به سمت درون حفریه را دارند. عکس العمل بخشهای ثابت و سالم زمین در مقابل حرکت بخش های تسلیم شده اطراف حفریه را قوس زدگی گویند. قوس زدگی یکی از متداول ترین پدیده ها در رویارویی با خاک بوده و به معنای انتقال بار از بخش تسلیم شده به بخش های ثابت مجاور است. حفریه های زیرزمینی با استفاده ا ز اثر قوس زدگی، قادر به کاهش مقدار بار موثر روباره و در نتیجه کاهش نگهداری می باشند. در اکثر پروژه های داخلی به خاطر عدم اعمال پدیده قوس زدگی، اغلب بارهای روی حفریه بزرگ تر از مقادیر واقعی محاسبه شده و موجب اتلاف وقت و سرمایه در اجرای پروژه می شود. در این تحقیق ضمن معرفی پدیده قوس زدگی، با استفاده از مطالعات انجام شده در پروژه های قطار شهری مشهد به بررسی قوس زدگی در دشت مشهد پرداخته شده است. نتایج، تغییرات ژئوتکنیکی نسبتا قانونمندی را از غرب و جنوب غرب به سمت شرق و شمال شرق دشت مشهد نشان می دهند که تقریبا موافق با مسیر خط 2 قطار شهری می باشند. از این رو اطلاعات حاصل از پروژه خط 2، نمونه مطالعاتی مناسبی جهت مطالعه قوس زدگی در دشت مشهد است. نهایتا با استفاده از روش تئوری کلاسیک ترزاقی پدیده قوس زدگی در دشت مشهد بررسی و حداقل عمق لازم جهت تشکیل قوس فشار بیش از 100 متر به دست آمده است. با توجه به عمق کم تونل های شهری در مشهد که کمتر از 20 مار بوده قوس فشار تشکیل نخواهد شد این در حالی است که کاهش ارتفاع بار فعال رو حفریه، حضور پدیده قوس زدگی فعال را نشان می دهد.

قوس زدگی، آرکینگ، قوس فشار، قطار شهری مشهد، روش تئوری ترزاقی