میترا شاطری - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

سفال گونه نقش کنده در گلابه که با نام اسگرافیاتو نیز شناخته میشود از مهمترین و رایج ترین گونه های سفال در جهان اسلام در سده های میانه اسلامی است. این گونه به دلیل تولید آسان و زیبایی نقش در بیشتر مراکز مهم تولید سفالگری در اقصی نقاط سرزمین های اسلامی از شرق تا اسپانیا و مراکش در غرب تولید و مصرف می شده است. در میان این سرزمین ها، ایران به دلیل دارا بودن تنوعی بی نظیر از انواع زیر گونه های این سفال، منحصر به فرد و مثال زدنی است. تنوع این سفال در ایران باعث شده تا پژوهشگران سعی در طبقه بندی انواع زیر گونه های آن در ایران نمایند تا از این راه شاخص هایی کلی و جامع در مطالعات این سفالینه پدید آورند. در این پژوهش سعی شده تا مشخصات سفال گونه نقش کنده در گلابه در دو حوزه از حوزه های مهم ایران مورد بررسی قرار گیرد. این دو حوزه شامل حوزه جغرافیایی–فرهنگی شمال یا کاسپین با مرکز تولیدی عمده جرجان و حوزه جغرافیایی– فرهنگی شمال غرب و غرب با مرکز عمده تولیدی تخت سلیمان می باشد. بررسی های صورت گرفته که از طریق ترکیب دو روش کتابخانه ای و میدانی انجام پذیرفته حاکی از تداوم سنت های پیش از اسلام در این دو حوزه و تاثیرگذاری عمیق این آموزه ها بر فناوری تولیدی، و طرح و نقش سفال گونه نقش کنده در گلابه در این دو حوزه می باشد.

سفال، سفال نقش کنده درگلابه(اسگرافیاتو)، حوزه شمال(کاسپین)،تخت سلیمان