زهرا خوشبخت - دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان
ایمان زکریایی کرمانی - استادیار دانشگاه هنر اصفهان

هنر تذهیب با به کارگیری نقوش تجریدی و انتزاعی نقش مهمی در هنر ایران پس از اسلام دارد. از آنجا که در سنت علمای اسلام کراهت استفاده از نقوش طبیعی عنوان شده جهت تزئین و آراستن کتاب قرآن و آیات وحی الهی از نقوش تجریدی استفاده گردید و بدین ترتیب بابی تازه در هنر ایران ایجاد شد که صرفا از نقوش انتزاعی و جهت تزئین و کتاب آرایی استفاده گردید. سیر پیشرفت و تحول این نقوش در طول زمان یاد آور توجه هنرمندان هر دوره به دوران ماقبل خود و کمال گرایی هنرمندان است. در این میان به تزئین و تکامل در دو دوره متوالی ایران یعنی قرن هشتم و قرن نهم از مکتب هنری کتاب آرایی و با نگاهی موضوعی به قرآن ناشی خاتون و قرآن ابراهیم سلطان که هر دو از مکتب شیراز می باشندبا نگاهی بینامتنی و رویکردی فرمالیستی توجه شده است در این مقاله تزئینات قرآن ابراهیم سلطان به عنوان بیش متن و قرآن ناشی خاتون به عنوان پیش متن مورد بررسی قرار گرفته و تراگونگی هر دو نوع تزئین از جهت رنگ و طرح عنوان شده و قرآن سده نهم گونه شناسی می شود.

آرایه های قرآنی، قرآن ناشی خاتون،قرآن ابراهیم سلطان، بینامتنیت، دگرگونگی،گونه شناسی