شیرزاد طایفی - دانشیار، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
پریسا نصیری - کارشناس ارشد، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

شخصیت هر هنرمندی به گونهای در اثر او انعکاس یافته که به شیوهها و راهکارهای مختلفی، از جمله نقد روانکاوانه میتوان به بخشی از ابعاد وجودی او پی برد. ابوالفضل بیهقی یا هر نویسنده دیگری برای اینکه بتوانندواقعیتهای پیرامون و افکار و عقاید خود را مطرح کنند، از شگردهای بیانی خاصی بهره میگیرند. بر اساس متن تاریخ بیهقی و با بهرهگیری از روش تحلیلی به بررسی شخصیت ابوالفضل بیهقی و بعضی از شخصیتهای اثر او، ازجمله امیر مسعود غزنوی پرداخته و نشان دادهایم که با استفاده از نقد روانکاوانه میتوان تا حدودی سیمای واقعی نویسنده و اظهارنظر او را در اثرش بازشناسی کرد؛ بنابراین با استفاده از مکانیزمهای دفاعی که آنا فروید علیهاضطراب مطرح کرده و همچنین ساز و کارهای دفاعی که دانیل کاتز برشمرده است، به این نتیجه رسیدیم که بیهقی اگرچه در جایجای کتاب خود برای رعایت احترام به امیر مسعود غزنوی و پیران که پیرایه ملک هستند، سکوت میکند، نویسندهای است که افزون بر روحیه انتقادی، قلم جسورانهای دارد که در این راه از روشهای مختلفی که در علم روانکاوی بر مبنای فرافکنی، سرکوبی، بهانهتراشی و...مطرح می شود، بهره میگیرد

تاریخ بیهقی، ابوالفضل بیهقی، نقد روانکاوانه، آنافروید، مکانیسم دفاعی