علی زارعی - عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند

محوطه باستانی کهنگ در فاصله 70 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بیرجند و 5 کیلومتری جنوب شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی و نیز با مساحتی در حدود 14 هکتار در فاصله 300 متری از روستادر مسیر اصلی جاده بیرجند زاهدان و در حاشیه جاده واقع شده است. دومین فصل فعالیتهای باستانشناسی و اولین فصل کاوش باستانشناسی در محوطه کهنگ سربیشه به مدت یکماه در بهمن و اسفندماه 1392 انجام پذیرفت. محوطه کهنگ سربیشه پس از نقشه برداری و تهیه نقشه توپوگرافی محوطه و ایجاد شبکه مربعات، در مجموع به 30 مربع 100×100متر تقسیم بندی شد و بر اساس اعداد 1 تا 30 به ترتیب نامگذاری شدند. هر یک از این مربعات نیز خود به 100 مربع 10×10 متر تقسیم شدند و بر اساس حروف الفبای انگلیسی بصورت عمودی و اعداد بصورت افقی به ترتیب نامگذاری شدند. پس از بررسی های اولیه ، دو مربع به نام های 19G9 و 20F9 برای ایجاد ترانشه و آغاز عملیات حفاری انتخاب شدند و موقعیت کارگاه ها بر روی نقشه توپوگرافی محوطه مشخص گردید.کاوش در هر دو ترانشه تا حصول خاک بکر ادامه یافت.در کارگاه های مورد کاوش در این فصل از روش کانتکست در حفاری و برای نشان دادن تقدم و تاخر کانتکست های مختلف از نمودار هریس ماتریکس استفاده شده است.بررسی اولیه در سطح محوطه مذکور حکایت از آن دارد که در دوره های میانی اسلامی بر روی تپه طبیعی استقراری صورت پذیرفته و در طی قرون بعدی تا اواخر تیموری در حد فاصل منطقه کوهستانی درشمال و شرق محوطه و دشت استقراری سربیشه در سمت جنوب و غرب آن این استقرار به انحای مختلف و شیوه های گوناگون تداوم یافته است. از اهداف و نتایج مهم این کاوش بررسی این منطقه از نظر سطح معیشت مردم ،موقعیت اجتماعی و ساختارهای بنیادی و طیف وسیع ابعادی وجودی ساکنان منطقه است که در این فصل مورد توجه قرار گرفته است. دستیابی به دوره های تاریخی محوطه با توجه به جایگاه آن در منطقه و درک تحولات تاریخی در منطقه جنوب خراسان و شناخت ساختار بافت معماری محوطه تاریخی کهنگ و درک درست از اتصال حلقه ارتباطی فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی بین این منطقه و مناطق همجوار از اهداف نهایی این کاوش بوده است.

کهنک - قرون میانی اسلامی - کانتکست- معماری- سفال