محمدرضا دهشیری - استادیار علوم سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

این مقاله به منظور بررسی تأثیرات رسانه بر فرهنگ سازی، ابتدا به تبیین لایه های شش گانه فرهنگ شامل: باورها، ارزش ها و همجارها (به عنوان هسته فرهنگ) و نمادها و اسطوره ها، آیین ها و آداب و رسوم، و فناوری ها، مهارت ها و نوآوری ها (به عنوان پوسته فرهنگ) می پردازد. سپس با واکاوی مفهومی فرهنگ سازی مشتمل بر فرهنگ پذیری (به معنای تأثیر گذاری بر هسته و پوسته فرهنگ) و فرهنگ گرایی (به معنای تأثیرگذاری بر پوسته فرهنگ) و با بهره گیری از نظریه های ارتباطی، به تجزیه و تحلیل تأثیرات فرهنگی رسانه ها در عرصه های اندیشه پردازی، ارزش گذاری، هنجار سازی، نمادسازی، جامعه پذیری، الگوسازی و نوآوری رفتاری مبادرت می ورزد و این فرضیه را مورد آزمون قرار می دهد که رسانه ها در عرصه هسته فرهنگ از توان تعلیمی و تثبیتی در زمینه فرهنگ پذیری برخوردارند و در مورد پوسته فرهنگ دارای توان تغییر رفتارها و الگوهای اجتماعی در جهت فرهنگ گرایی هستند. نگارنده در پایان، استلزامات چشم انداز مثبت فعالیت های رسانه ای در عرصه فرهنگ سازی را خاطرنشان می سازد.

آیین، ارتباطات، ارزش، باور، جامعه پذیری، رسانه، فرهنگ پذیری، فرهنگ سازی، فرهنگ گرایی، نماد هنجار