رسول ربانی - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان
سیدعلی هاشمیان فر - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان
محمد گنجی - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان

پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت قمه زنی در خمینی شهر اصفهان، به نقش عوامل فرهنگی مؤثر بر این پدیده می پردازد. جامعه آماری این تحقیق، مردم خمینی شهر (قمه زنان، تماشاچیان و افراد عادی) است که 411 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند که از میان، 8/69 درصد مذکر و 2/30 درصد مؤنت بوده اند. روش تحقیق، از نوع پیمایش و شیوه نمونه گیری به دلیل حساسیت موضوع مورد مطالعه، سهمیه بوده است. کنکاش در جامعه آماری مورد مطالعه بر اساس پرسشنامه طراحی شده، به نتایجی منجر شده که برخی از آنها عبارتند از اینکه اگرچه برخی زنان در خمینی شهر قمه می زنند اما فروانی مردان بیشتر از زنان است؛ تفاوت معناداری در قمه زنی مجردان و متأهلان مشاهده نشده است؛ شاغلان بیشتر از بیکاران به قمه زنی روی می آورند، به لحاظ تحصیلی، افراد به تحصیلات زیر دیپلم بیش از افراد داری تحصیلات عالیه قمه می زنند؛ محله «فروشنان» در خمینی شهر دارای بیشترین فراوانی و محله «ورنوسفادران» دارای کمترین فراوانی است؛ و اینکه درآمد اثری در قمه زنی افراد مورد مطالعه ندارد. همچنین در بین انگیزه های متعدد برای قمه زنی، مهم ترین انگیزه ها، فرهنگی است که می توان به موارد یادآوری وقایع روزعاشورا، احترام به بزرگان و نیاکان، ادای نذر و نیاز و استمرار و تحکیم فرهنگ عزاراری و ... اشاره کرد.

انگیزه فرهنگی، قمه زنی، عزاداری، مناسک دینی، نگرش های مذهبی