اسماعیل نورمحمدی - کارشناس ارشد، ژنتیک مولکولی، گروه ژنتیک، دانشکده علوم زیستی پردیس گیلان، رشت، ایران
مجید صادقی زاده - استاد، گروه ژنتیک، دانشکده علوم زیستی پردیس گیلان، رشت، ایران- نویسنده مسئول
سامان حسینخانی - دانشیار گروه بیوشیمی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمد نورمحمدی - دانشجوی دکترای تخصصی، بهداشت حرفه ای، گروه بهداشت دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

مقدمه: سرب یکی از چهار فلزی است که بیشترین عوارض را بر سلامت انسان دارد. با آنکه هیچ نقش حیاتی برای آن شناخته نشده، می توانددر سیستم های زیستی آن قدر تجمع یابد تا به حد سمی برسد. سرب از طرق مختلف وارد محیط زیست می شود. یکی از روش های سنجش آلودگی فلزات سنگین در محیط، زیست حسگر سلولی است که سلول های حاوی یک ژن گزارشگر تحت کنترل پروموتر حساس به یک عامل (نظیر فلزات سنگین) می باشد. یکی از اپرون های مهم در مقاومت باکتری رالستونیا به فلزات سنگین، اپرون pbr است و هدف از این مطالعه طراحی زیست حسگر حاوی ناحیه پروموتری pbr به همراه ژن گزاشگر لوسیفراز می باشد و از باکتری E.coli سویه DH5α به عنوان میزبان استفاده گردید. مواد و روش ها: توالی پروموتری pbr به همراه ژن تنظیمی pbrR با سایز 634 نوکلئوتید سنتز شد و ژن گزاشگر لوسیفراز در پلاسمید pGL3، تحت این ناحیه پروموتری قرار گرفت، سپس پلاسمید نوترکیب با باکتری E.coli سویه DH5α منتقل شد. باکتری حاوی پلاسمید نوترکیب قادر به تشخیص سرب در محیط می باشد و از زیست حسگر ساخته شده به منظور سنجش غلظت های مختلف سرب در محیط کشت استفاده گردید. یافته ها: کمترین غلظت سرب که قادر است باعث بیان معنی دار ژن گزارشگر لوسیفراز شود، یک میکرومولار بود و حداکثر بیان زن گزاشرگر در غلظت 100 میکرومولار مشاهده گردید. به نظر می رسد غلظت بالاتر از 100 میکرومولار، به واسطه اثرات سمی بر بقای حسگر باعث کم شدن بیان ژن گزارشگر گردیده است.

سرب، حسگر زیستی، پروموتر pbr، لوسیفراز