یونس حق پناه - دانشجوی دکتری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد
عباس طالب زاده شوشتری - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
عباس عرب - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

هدف مقاله حاضر آن است که با تمرکز بر سال یازده هجری، خوانشی نو از جریان رده/ ارتداد بهدست دهد و اثبات کند که متعلق اسلام اکثر عربهای ساکن جزیرهالعرب، اراده خلیفه قریشی بوده است.نگارندگان، بهدلیل برجستگی و بروز عنصر سیاست و قدرت در این پژوهش از دریچه گفتمانی به موضوع نگریسته و بر این اساس گفتمان قریش را در چارچوب نظری گفتمان لاکلائو و م وف موردبررسی و تحلیل قرار دادهاند. خوانشی که در قالب این نظریه از تاریخ اسلام و در ارتباط با موضوع موردمناقشه ارتداد بهدست آمد، ضمن نمایش مستند عاملیت و تعیینکنندگی سیاست در عرصه دیانت در بازه زمانی یادشده، اثبات میکند که سوژههای گفتمان اسلامی (قریش) بهمعنای واقعی کلمه صرفاًتسلیمشده/ شونده بودند، نه مسلمان. آنچه این مدعا را تأیید میکند تعریف متغیر و پرنوسان گفتمان حاکم از اسلام و مسلمانی است.

رده، ارتداد، اسلام، قریش، گفتمان لاکلائو و موف