زهرا رضوی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علم وهنر یزد
سمیه امیدواری - استاد یار دانشگاه علم وهنر یزد
حمید بیگ زاده شهرکی - کارشناسی ارشد معماری و دکترای مرمت،استادیار دانشگاه فنی حرفه ای

در معماری سنتی به خصوص مناطق کویری،فضای باز یا خالی همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.مراد از فضای باز فضای میان ساختمان ها، قسمت های خالی،تهی و فضاهای منفی است که فرآیند معماری و شهرسازی در کنار فضاهای بسته،مثبت و پر پدیدار می گردند. اگر فضای باز میان ساختمان های معاصر را مورد توجه قرار دهیم اذعان خواهیم کرد که معماری امروز در توهم فضای باز به سر می برد ،قوانین موجود حیاط ها را به باقیمانده طراحی تبدیل می کنند و نقش ارزنده فضای باز را در تعالی معماری نادیده می گیرند در حالی که در معماری سنتی نه تنها فضای باز اضافه و پس مانده فضاها نیست بلکه همواره به عنوان یک عنصر اصلی تعیین کننده و هویت بخش بوده است.با این وجود بیشترین مطالعات و تحقیقاتی که با هدف بهبود و حل بحران های معاصر صورت می پذیرد در خصوص فضاهای بسته و فضاهای باز مورد کم توجهی قرار می گیرد .از این رو تحقیق حاضر برآن است با بررسی نقش فضای باز در معماری و تبیین مفاهیم فضای باز راهکارهایی جهت بهبود معماری معاصر ارائه دهیم. در این پژوهش با مطالعه کیفی و روش تحقیق توصیفی صورت پذیرفته و ابزار گرد آوری داده ها، مشاهدات عینی، مطالعه منابع مکتوب و اسناد می باشد.در این راستا معمار بایستی به درک روشنی از فضاهای باز و خالی برسدو آنها را در کنار و هم ارزش با فضاهای بسته بپندارد به نحوی که مکان یابی و طراحی فضای باز بنا در الویتی هم ارز با طراحی فضاهای بسته آن قرار گیرد.

فضای باز، فضای بسته، معماری سنتی ، معماری معاصر