کبری کریمی - دانشجوی دکترای توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
اسماعیل کرمی دهکردی - دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
سیده شیرین گلباز لیلان - دانشجوی دکترای ترویج کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

مراتع با پوشش بیش از ۸۴ میلیون هکتار از اراضی کشور، از جمله مهمترین منابع طبیعی کشور محسوب می گردندو کارکردهای بسیای مانند حفاظت از آب و خاک، تنظیم چرخه آب، تامین علوفه برای حیوانات، تولید گیاهان دارویی و صنعتی دارند و کاهش فرسایش خاک و از این قبیل دارند از این رو تلاش برای بهره برداری پایدار و حفاظت از آن ها لازم و ضروری است. مقاله حاضر با استفاده از بررسی اسناد و مطالعات کتابخانه ای به بررسی روند شرایط کمی و کیفی مراتع در جهان و ایران و مقایسه آن ها با هم پرداخته است. نتایج نشان می دهد که در چند دهه اخیر بر اثر افزایش روز افزون جمعیت و افزایش تقاضا برای مواد غذایی، منابع طبیعی به ویژه مراتع با سرعت رو به رشدی از لحاظ کمی و کیفی در جهان و ایران کاهش یافته و تخریب شده اند. مشکلات ناشی از تخریب مراتع به ویژه در چند دهه اخیر که در اثر توجه صرف به منافع کوتاه مدت، مقطعی و زود بازده به وجود آمده اند، به یکی از بزرگترین چالش ها در مسیر توسعه پایدار کشورها در جهان تبدیل شده است و این شرایط برای ایران در مقایسه با متوسط جهان در شرایط دشوارتری قرار گرفته است. بنابراین چاره اندیشی و اتخاذ سیاست های مناسب در جهت کاهش روند نزولی شرایط به وجود آمده و ترویج وتوسعه ی بهره برداری پایدار از این منابع امری الزامی است.

مرتع، تخریب، مدیریت پایدار، مقایسه، جهان، ایران