قاسم رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحدشوشتر، گروه آبیاری و زهکشی و کارشناس شرکت مهندسی مشاور آب ورزان
عبدالرحیم هوشمند - استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - دانشیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

در زهکشی سنتی، سطح ایستابی از منطقه توسعه ریشه گیاه توسط زهکش پایین برده شده و خروج زهآب از منطقهریشه کاهش می یابد. زهکشی کنترل شده یکی از روشهای مدیریتی کنترل سطح ایستابی در زیر عمق توسعه ریشه هااست . در این تحقیق در شرایط مزرعه ای تأثیر سیستم زهکشی کنترل شده و آبیاری در مقایسه بازهکشی آزاد بر رویمحصول نیشکر مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور دو تیمار در نظر گرفته شده اند: الف- زهکشی متداول در اراضیواحد مذکور به عنوان تیمار شاهد ب- تیمار زهکشی کنترل شده با عمق کنترل 0/95 متری سطح زمین به عنوان تیمار مورد آزمایش انتخاب شد. نتایج تحقیق نشان داد در تیمار زهکشی کنترل شده با توجه به امکان تأمین رطوبت خاک ازطریق نیروی مویینگی، جذب آب به وسیله گیاه باعث شد از نظر آب مصرفی، تیمار کنترل شده 25/33 درصد آب کمتری نسبت به تیمار آزاد مصرف نموده است و همچنین باعث افزایش 8/66 درصد عملکرد کمی محصول (تن درهکتار) تیمار کنترل شده نسبت به تیمار آزاد شده است. در عملکرد کیفی محصول تیمار کنترل شده در نسبت وزنشربت به وزن نی (EX) 15/9 درصد، درمیزان قند موجود در شربت (POL) 6/01 درصد، در میزان مواد جامد محلول در شربت (Brix) 5/24 درصد و در درجه خلوص شربت یا میزان قند خالص 0/8 درصد از تیمار آزاد بیشتر شده است. کارآیی مصرف آب آبیاری در تیمار آزمایشی 36/86 درصد بیشتر از تیمار آزاد بود.

زهکشی آزاد، زهکشی کنترل شده، آب مصرفی، افزایش محصول، کارایی مصرف آب