سرمد قادر - دانشجوکارشناسی ارشد فیزیک دریا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
عباسعلی علی اکبری بیدختی - استاد، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
جواد باباگلی متی کلایی - دانشیار، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

این پژوهش به بررسی جریان آب عمیقی که در دریای خزر ناشی از تفاوت چگالی در حوزه های شمالی، میانی وجنوبی است، می پردازد. این مطالعه با کمک مدل تحلیلی دو لایه سندس و همکاران ( 2002 ) به دینامیک این جریانگرانی که از روی تنگه آبشوران می گذرد، می پردازد. دراین پژوهش ابتدا به طور مختصر به علت وجود چنین جریاناتی اشاره می شود و سپس با کمک داده های توپوگرافی شیب تنگه آبشوران حدود 0,018 تخمین زده و با کمک داده های اندازه گیری شده برای فصول مختلف گرانی کاهش یافته برای فصول مختلف سال را بدست آورده و با وارد کردن در مدل تحلیلی دو لایه سرعت جریانات در فصول مختلف روی تنگه آبشوران تخمین زده می شود. این مطالعهنشان می دهد که این جریان به دلیل اختلاف دمای زیاد بین دو حوزه خزر شمالی و جنوبی ایجاد می شود وهمچنین خروجی ها نشان می دهد که این جریان با گرانی کاهش یافته رابطه مستقیمی دارد، در فصول مختلف سرعت آن به دلیل تغییرات گرانی کاهش یافته تغییر می کند و بیشترین مقدارسرعت آن در ماه سپتامبرحدود 23سانتی متر بر ثانیه و کمترین آن در ماه نوامبر 15 سانتی متر بر ثانیه تخمین زده می شود. خروجی های مولفه های سرعت حاکی از این است که این جریان همواره تمایل دارد به سمت سواحل غربی ایران حرکت کند.

دریای خزر، سرعت جریان، تنگه آبشوران، مدل تحلیلی دو لایه