مهدی براتعلی پور - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران

ساختار زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی ما، آن گونه که اندیشمندان جهانی سازی باور دارند، در دل شبکه های جهانی صورت می گیرد که با درهم فشرده شدن جهان و تبدیل آن به مکان واحد، فاصله های مکانی وفضایی اهمیت خود را از دست داده اند. تشدید خودآگاهی از جهان به مثابه یک کل و پیدایش زبان مشترک میان افراد جامعه جهانی، هویت شهروندان جهانی را شکل میدهد که منازعه پذیرومرزگریز است بااین وجود هویت های مقاومتی بیانگر تداوم وجود مرزهای پایدار و کم و بیش نفوذ پذیر است. حریم انحصاری هویت یابی های متمایز و کوچک نوع ویژه ای از شهروندی و جنبش اجتماعی را پایه گذاری می کند.پرسش اصلی این است که شبکه های ارتباطی نوین توام با حرکت به سوی ایجاد هویت های کلان و فراملی، در چشم انداز خرد و فروملی چه الگویی از شهروندی و جنبش اجتماعی را بنیان می نهد؟ مدعای اصلی آن است که این شبکه ها در چشم انداز خرد و فروملی الگوی شهروندی اندامواره را بنیان می نهد. این الگوی شهروندی بر هویت های خاص، مسئولیت پذیری اخلاقی و ساخت های مشارکت جویانهتاکید دارد. اما شهروندان همسان گرای ارزش مدار و مشارکت جو، به لحاظ درون تشکیلاتی به دو شکل کاملا متفاوت نمایان می شوند. در شکل نخست، این شهروندان مشروعیت سلطه و رابطه سلسله مراتبی راکاملا نهادینه کرده اند و در رابطه بیرونی، ظرفیت بالایی برای سامان یافتن در جنبش های رادیکالی و شدیدا خشونت آمیز را دارا هستند. در شکل دوم، آنان همان گونه که فرهنگ متمایز خود را جزء اساسی درشناساسی و هویت جمعی تلقی می کنند، فرهنگ دیگری را نیز واجد همین ویژگی و بهره مند از حقوق یکسان به شمار می آورند. جنبش های اجتماعی بنیادگرا و تاملی دو گونه متفاوت برای پیوند هویت فردی باچگونگی نقش آفرینی در زندگی سیاسی است. به رغم پیدایش این دو گونه از درون شبکه های اجتماعی غیر رسمی و بهره گیری از فن آوری های نوین ارتباطی، اتکای بر ارزش های پایدار و فهم یکسان در برابر حقوق فردی و اجتماعی و تامل و بازنگری در باورهای رایج، راز برون دادهای رفتاری متفاوت شهروندان اندامواره را به نمایش می گذارد.

شبکه های ارتباطی، شهروندی اندامواره و جنبش های اجتماعی، هویت های جماعتی، مسئولیت پذیری اخلاقی و ساخت های مشارکت جویانه