حسین صمدی بروجنی - دانشیار، مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، ایران
زینب احمدی مقدم - دانشجوی دکتری رشته آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهرکرد، ایران
نوید صمدی بروجنی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سازه های آبی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران

در نیم قرن اخیر توجه زیادی به احداث سدهای مخزنی برای کنترل، تنظبم و بهره برداری از منابع آب کشور شده است ولی اینکه چهحد وجود این سدها مثمر ثمر بوده، باید براساس عملکرد بهره بردرای در سال های اخیر ارزیابی شود. این پژوهش با بررسی میزانورودی، خروجی و ذخیره آب سدهای مورد بهره بردرای کشور، کارایی آنها را در ایفای تعهدات در یک دهه اخیر بررسی و تحلیلکرده است. روند ساخت سدها در ایران افزایشی و در 15 سال اخیر به طور متوسط هر سال 11 سد به جمع سدهای مورد بهره بردرایاضافه شده است که به طور متوسط حجم مخزنی بالغ بر 2 میلیارد مترمکعب در سال داشته اند. در دوره مورد بررسی، 43 درصدسدهای کشور کمتر از 50 درصد آبگیری شده اند و این بیانگر آن ست که با وجود ظرفیت قابل توجه برای ذخیره سازی آب در کشور،منابع آب لازم برای استفاده از این ظرفیت ها وجود نداشته است. به بیان دیگر در طراحی و احداث سدهای مخزنی کشور، مسئلهخشکسالی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته و شرایط نرمال یا حتی پرآبی ملاک طراحی مخازن سدها بوده است. نتایج این پژوهش نشانداد که در سال خشکسالی 88-1387 تعداد سدهایی که بیش از 75 درصد ظرفیت مخزن، آبگیری شده اند نسبت به سال های دیگر کاهش چشمگیری داشت و تنها 5 درصد ظرفیت مخازن کشور در این سال توانسته اند بیش از 75 درصد آبگیری شوند. این نشانمی دهد در مدیریت منابع آب در سال های خشکسالی، باید به گونه ای عمل کرد که کمترین وابستگی را به سدهای مخزنی داشت.

حجم آبگیری، خشکسالی، مخازن سدها، آسیب پذیری