مهران زند - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان

گرمایش جهانی معلول تصاعد گازهای گلخانه ای نظیر گازکربنیک ، متان ، نیترواکسید و غیره به جو در اثر فعالیتهای کشاورزی وصنعتی می باشد . این پژوهش با هدف ارزیابی اثر بخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در دو سایت پخش سیلاب رومشکان و آبخوانداری کوهدشت انجام شد . بدین منظور چهارگونه درختی اکالیپتوس، سرو، بادام و انجیر در سایت پخش سیلاب رومشکان و پنج گونه درختی پسته ، انار ، انجیر ، سرو و بادام در سایت آبخوانداری کوهدشت که همراه با عملیات مکانیکی و در مجاورت سازه های مکانیکی همگی در سال 1375کاشته شده اند انتخاب گردید . سپس با قطع کامل این گونه ها از اندام مختلف هر گونه درختی ده نمونه با دو تکرار تهیه و با انجام مراحل مختلف آزمایشگاهی میزان کربن ترسیب شده در اندام مختلف هر گونه درختی تعیین شد. با توجه به نتایج آزمایشات و تحلیل اطلاعات بدست آمده از سایتهای مورد مطالعه، مشخص گردید در مکانهائی که پروژه های پخش سیلاب در آنها صورت پذیرفته و گونه اکالیپتوس کشت شده است ، شرایط ترسیب کربن نسبت به سایر گونه های کشت شده در پخش سیلاب و آبخوان مطلوبتر بوده و میزان آن به طور میانگین 9/167 تن در هکتار می باشد . نتایج این پژوهش نشان داد که در گونه های اکالیپتوس و سرو کاشته شده در پخش سیلاب رومشکان و نیز انجیر و سرو کاشته شده در آبخوان کوهدشت شاخه بیشترین میزان ترسیب کربن را به خود اختصاص داده است . در گونه بادام ، پسته و انار کاشته شده در آبخوان کوهدشت ریشه بیشترین مقدار ترسیب کربن را دارا بوده ، همچنین در انجیر کاشته شده در پخش سیلاب رومشکان تنه و در بادام کاشته شده در آبخوان کوهدشت ریشه و شاخه بطور مشترک بیشترین مقدار ترسیب کربن را به خود اختصاص داده اند . همچنین بررسی ها نشان می دهد که برگ تمامی گونه های موردمطالعه کمترین نقش را در ترسیب کربن داشته اند.

تغییر اقلیم ، عملیات بیومکانیکی آبخیزداری ، آبخوانداری کوهدشت ، پخش سیلاب رومشکان ، ترسیب کربن