بابک امیدوار - دانشیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
سهیلا التج - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت در سوانح طبیعی،دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

عوامل آب و هوایی بر عملکرد زیرساختها و شریانهای حیاتی تاثیرگذار می باشد. پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر زیرساختها برای مدیران و تصمیم گیرندگان مشکل می باشد زیرا اثر عوامل آب و هوایی در مکانهای جغرافیایی مختلف، متفاوت است.آب و هوا می تواند بر بسیاری از جنبه هایسیستم حمل و نقل به ویژه ایمنی سیر، دسترسی و بهره وری اقتصادی تاثیرگذار باشد، لذا ارزیابی ریسک تغییرات آب و هوایی نیازمند تجزیه وتحلیل دقیق تر شبکه ها می باشد. براساس سیاستهای کلان نظام و چشماندازبیست ساله، راهآهن بهدلیل مزیتهای بالای آن نظیر ایمنی، ارزان بودن هزینه جابجایی، حجم بالای جابجایی، حفظ محیط زیست و صرفهجوئی در سوخت در اولویت سرمایهگذاری و توسعه قرار گرفته است که در احکام برنامههای پنجساله وبودجههای سالیانه نیز بر آن تاکید شده است. تغییر آب و هوا و اثرات مرتبط با آن می تواند بخش هایی از سیستم راهآهن را به خطر اندازد. تجزیه و تحلیل اثرات بالقوه تغییرات آب و هوا باید بین اثرات بالقوه بر زیرساخت های راه آهن و بر روی عملکرد راه آهنمتمایز گردد. تغییرات اقلیم اثرات مختلفی را بر راه آهن خواهد داشت. افزایش شدت و رخداد کمانش خطوط، تاثیر بر پایداری ترانشه ها و خاکریزها، نیاز به تهویه مطبوع تر در واگن هانمونه هایی از این اثرات هستند. در این مقاله پس از مرور حوادث حمل و نقل ریلی مرتبط با تغییرات اقلیمی، روش های مختلف بررسی اثر تغییر اقلیم بر حمل ونقل ریلی با ایجاد ارتباط بین شرایط آب و هوایی و حالتهای شکست حمل و نقل ریلی، چگونگی بدست آوردن احتمال وقوع هر شکست خاص و نحوه محاسبه ریسک وقوع هر حادثه با استفاده از روشهای مختلف ارزیابی ریسک از جمله روش ارزیابی ریسک علت و معلول و روش تجزیه و تحلیل عواملشکست و آثار آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این مقاله در شناخت انواع شکست های اجزاء حمل و نقل ریلی در اثرتغییرات اقلیم و انتخاب روش مناسب تحلیل ریسک وقوع حوادث مرتبط به منظور کاهش خطرپذیری شبکه ریلی و انتخاب روش های مقابله و تطابق مورد استفاده قرار میگیرد.

ارزیابی ریسک،تغییراقلیم،حمل و نقل ریلی، روش علت و معلول، تحلیل عوامل شکست و آثار آن