پریسا حیدری - دانشجوی کارشناسیارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
سعید حجتی - اعضای هیئت علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
نعیمه عنایت ضمیر - اعضای هیئت علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

تغییر در کاربری اراضی و مدیریت خاک اثرات جبرانناپذیری را بر اکوسیستم خاک وارد میکند، و اثرات قابل توجهی را بر دینامیک کربن آلی خاک ( SOC ( و نیتروژن ( N ) میگذارد. از اینرو این مطالعه به منظور بررسی تأثیر نوع کاربری اراضی )جنگل طبیعی، مرتع طبیعی و کشاورزی( بر ذخیرهکربن آلی و نیتروژن کل خاک در بخشی از حوزه آبخیز رکعت مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور نمونههای خاک از سه کاربری جنگل طبیعی، مرتعطبیعی و کشاورزی و در 8 تکرار از لایههای 0-15 و15-30 سانتیمتری تهیه شدند. نتایج نشان داد که اثر نوع کاربری اراضی بر تغییرات کربن، - -نیتروژن کل و نسبت C/N و همچنین ذخیره کربن و نیتروژن کل خاک معنیدار است. مقدار کربن آلی کل و نیتروژن کل خاک به ترتیب در کاربری جنگل طبیعی و پس از آن مرتع طبیعی و کشاورزی بیشترین مقدار بوده است. همچنین ذخیره کربن از کاربری جنگل طبیعی، مرتع طبیعی و کشاورزی به ترتیب به میزان 42/28و29/92و22/5مگاگرم بر هکتار کاهش یافته است. روند تغییرات ذخیره نیتروژن نیز مشابه با کربن آلی بوده به طوری که بیشترین مقدار ذخیره نیتروژن را جنگل طبیعی9/47مگاگرم بر هکتار( در بین کاربریهای مذکور دارا بوده است. به طور کلی نوع کاربری اراضی جنگل طبیعی، مرتع طبیعی و کشاورزی( سبب تغییرات قابل توجهی در ذخیره کربن و نیتروژن در هر دو لایه سطحی و زیرسطحی شده است. به طوری که در کاربریهای طبیعی به دلیل ورود مکرر بقایا به خاک مقادیر ذخیره کربن و نیتروژن بسیار بیشتر از کاربری کشاورزی بوده است. همچنین در کاربری کشاورزی به دلیل کاهش ورودی کربن آلی و افزایش سرعت تجزیه بقایای ورودی به آن میزان ذخیره کربن و نیتروژن بسیار کاهش یافته است.

ذخیره کربن و نیتروژن، نوع کاربری اراضی، جنگل طبیعی، حوزه آبخیز رکعت