علی داد کرمی - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران
صادق افضلی نیا - دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران

در این پژوهش تاثیر روشهای مختلف خاکورزی حفاظتی و مرسوم بر خصوصیات خاک و عملکرد در تناوب گندم پنبه به مدت پنج سال بررسی گردید. این پروژه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با تیمارهای 1 کمخاکورزی با خاکورز مرکب و کشت گندم با خطیکار و کشت پنبه با ردیفکار 2 بیخاکورزی )کشت مستقیم گندم و پنبه در تمام مدت اجرای پروژه(، 3 کشت مستقیم گندم در سالهای اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم پنبه در تمام مدت اجرای پروژه، 4 کشت مستقیم پنبه در سالهای اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم گندم در تمام مدت اجرای پروژه، 5 خاک ورزی مرسوم یا شاهد )شخم با گاوآهن برگردان دار، دیسک، لولر و کشت گندم با خطیکار و کشت پنبه با ردیفکار در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب فارس اجرا شد. ابعاد کرتها 6×30 متر بود و گندم رقم چمران و پنبه رقم بختگان در پلاتها کشت شد. برای مقایسه روشهای مختلف، میانگین وزنی قطر خاکدانهها، میانگین هندسی قطر خاکدانهها و پارامترهای مدلهای فرکتالی و عملکرد محصول اندازهگیری شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخصهای پایداری خاکدانهها و ساختمان خاک با گذشت زمان بهبود یافته و بهترین تیمار خاکورزی کمخاکورزی بود. عدم اختلاف معنیدار بین عملکرد گندم و پنبه در تیمارهای مختلف خاکورزی در اکثر سال- های اجرای پروژه و نزدیک بودن میزان عملکرد گندم و پنبه در تیمارهای خاکورزی حفاظتی و مرسوم نشان داد که با در نظر گرفتن سایر مزایایروشهای خاکورزی حفاظتی، روشهای خاکورزی حفاظتی به راحتی میتوانند جایگزین خاکورزی مرسوم در تهیه زمین گندم در مناطق گرم استانفارس گردند.

بعد فرکتالی، تناوب گندم پنبه، خاکورزی حفاظتی، خاکورزی مرسوم، کشت مستقیم