ساناز قبادیان - دانشجوی کارشناسی ارشد آبشناسی، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
عبدالرضا واعظی هیر - استادیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
جعفر عباسی - مدیر عامل شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری زهکشی دشت مهاباد

در این پژوهش، ،تأثیر تقسیم اراضی بر میزان مصرف آب در شبکه آبیاری زهکشی مهاباد واقع در استان آذربایجان بررسی شده است. قبل از اجرای قانون واگذاری زمینه ای زراعی به مالکان زمینها، عملیات اجرایی شبکه آبیاری زهکشی مهاباد توسط دو شرکت صورت میگرفت و لی بعد از اجرای این قانون تا به امروز تعداد مالکان افزایش یافته بطوری که در حال حاضر 4041 قطعه زمین زراعی در این شبکه موجود می باشد. بنابراین در اثر تقسیم اراضی در این منطقه، تعداد زمینه ای زارعی افزایش و مساحت آنهاکاهش یافته است که به تبع آن نیاز به تعداد کانالهای آبرسانی و جاده های بیشتری جهت سرویس دهی بوده است. براساس محاسبات صورت گرفته مجموعاً 1674 هکتار از شبکه آبیاری زهکشی با مساحت 18200 هکتار، توسط جاده ها، کانالهای آبرسانی و مرزبندی جدید اشغال شده است که نشان می دهد 9/2 درصد از مساحت کل شبکه هدر رفته است. علاوه بر عامل فوق الذکر تقسیم اراضی موجب هدر رفت سالانه 522838 متر مکعب در اثر نشت از کانالهای آبرسانی و هدر رفت سالانه 81988 متر مکعب در اثر تبخیر شده است. افزایش تعداد دفعات آبیاری، تغییر الگوی کشت، افزایش فرسایش خاک و رهاسازی برخی زمینها در اثر تغییر مالکیت در شبکه آبیاری زهکشی مهاباد دیگر تبعات تقسیم اراضی کشاورزی می باشد.

شبکه آبیاری زهکشی مهاباد، تقسیم اراضی، هدر رفت آب