ساناز چگینی - گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
کیوان بهبودی - گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
محمدجواد نیکخواه - گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
محسن فرزانه - گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهران

در این پژوهش، تأثیر جدایه هایی از قارچ تریکودرما برای کاهش رشد قارچ Aspergillus flavus R5 و آفلاتوکسین ناشی از آن در شرایط آزمایشگاه در محیط کشت و مغز پسته مطالعه شد. غربالگری اولیه براساس تأثیر ترکیبات فرار و غیرفرار جدایه ها روی رشد استرین A. flavus R5 انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیبات فرار 4 جدایه T4, T3, T1 و T17 به ترتیب با 60/66 درصد، 68/88 درصد، 63/33 درصد و 59 درصد و ترکیبات غیر فرار جدایه های ذکر شده در غلظت 50 درصد به ترتیب با 50 درصد ، 82 درصد، 75 درصد و 58 درصد کاهش، بیشترین تأثیر را در جلوگیری از رشد میسلیومی A. flavus R5 دارند. در حضور عصاره برو نسلولی این 4 جدایه، میزان آفلاتوکسین و رشد استرین A. flavus R5 در محیط مایع کاهش یافت و بیشترین میزان کاهش آفلاتوکسین مربوط به جدایه های T3 و T4 به ترتیب با 89/76 درصد و 86/25 درصد بود. تأثیر عصاره این 4 جدایه در پا کسازی آفلاتوکسین اضافه شده به محیط کشت نشان داد که این جدایه ها باعث کاهش معنی دار آفلاتوکسین شدند و جدایه T3 با 88/03 درصد کاهش آفلاتوکسین، بیشترین تأثیر را از خود نشان داد. بررسی کاربرد عصاره برون سلولی جدایه های T4, T3, T1 و T17 به ترتیب سبب 64/11 درصد، 84/40 درصد، 77/88 درصد و 51/44 درصد کاهش میزان آفلاتوکسین تولید شده در پسته شدند. جدایه های T4, T3, T1 و T17 به ترتیب متعلق به گونه های T. longibrachiatum ،T. harzianum و T. harzianum بودند.

آفلاتوکسین، تجزیه، تریکودرما، پسته، عصاره خارج سلولی